De methylering van het DNA van menselijke baby’s is afhankelijk van wat de moeder kort voor en na de conceptie te eten kreeg. Veldonderzoek in Gambia heeft het bewijs geleverd, blijkt uit een Brits-Amerikaanse publicatie in Nature Communications.

Het staat al langer vast dat het bij muizen zo werkt, maar dat het ook voor mensen geldt was slechts een donkerbruin vermoeden. Eerder werd wel een consequent afwijkende methylering vastgesteld bij Nederlanders die tijdens de Hongerwinter van 1944-45 zijn verwekt. Maar ruim zestig jaar na dato kon niet meer worden vastgesteld of het door voedselschaarste kwam, door gebrek aan hout voor de kachel, door angst voor de moffen of door alle drie tegelijk.

De huidige publicatie lijkt te bewijzen dat het dieet in elk geval meespeelt. Daarbij is gebruik gemaakt van het feit dat de voedselvoorziening op het platteland in Gambia sterk seizoensgebonden is. In het droge seizoen wordt er geoogst, in het natte seizoen wordt vaak honger geleden.

De onderzoekers hoefden dus alleen maar enkele honderden plattelandsvrouwen gedurende een jaar te volgen. Van een deel werd maandelijks bloed afgenomen om typische concentraties voedingsstoffen en andere biomarkers als functie van de tijd vast te stellen. Anderen werden gevolgd totdat ze een menstruatie misten; op dat moment werd alsnog bloed afgenomen waarna de biomarkerconcentraties van vóór die tijd werden geëxtrapoleerd aan de hand van het bij de eerste groep gemeten patroon. Klinkt ingewikkeld maar het scheelde een hoop bloedanalyses.

Vervolgens werd gewacht tot de baby’s een paar maanden oud waren, waarna aan de hand van bloed- en haarmonsters werd vastgesteld in hoeverre een zestal genen was gemethyleerd.

Bij baby’s die in het natte seizoen waren verwekt bleek die methylering net iets intenser, al was het verschil niet overdreven groot. De concentraties van diverse micronutriënten in het bloed van de moeder bleken eveneens een zekere voorspellende waarde voor die metyhylering te hebben. Ook werd een verband gevonden met de body mass index van de moeder: hoe hoger de een, hoe lager de ander.

De conclusie is uiteraard dat aanstaande moeders op hun voedingspatroon moeten letten, en vrouwen die zwanger willen worden ook.

Er zit wel een addertje onder het gras: we weten wél dat die methylering de getroffen genen minder goed afleesbaar maakt, maar in het geheel niet wat daarvan precies de gevolgen zijn. De onderzochte genen werden uitgekozen omdat bekend is dat ze relatief veel verschillen qua methylering vertonen; hun eigenlijke functie is nog onbekend.

Met andere woorden: voorlopig valt onmogelijk te zeggen of voedselschaarste tijdens de conceptie slecht voor de baby is of juist gezond.

bron: Nature Communications, BBC News