Kunststof namaakcelwand leidt enzymen om de tuin

Met sterk vertakte polymeren (dendrimeren) kun je de celwand van Streptococcus pneumoniae dusdanig goed nabootsen dat bepaalde enzymen van de échte celwand worden weggelokt. Daardoor krijgt de bacterie grote moeite om zich te delen, zo schrijven Nederlandse en Spaanse onderzoekers volgende week in Angewandte Chemie.

S. pneumoniae is onder meer verantwoordelijk voor longontsteking en hersenvliesontsteking. Nu hij steeds resistenter wordt tegen bestaande antibiotica, is elke nieuwe bestrijdingsmethode welkom.

Maarten Merkx (TU Eindhoven) en zijn Spaanse collega Jesús M. Sanz kozen de enzymen als doelwit, waarmee de bacterie delen van zijn celwand afbreekt teneinde zichzelf te kunnen delen of toxines te kunnen afscheiden. Deze zogeheten hydrolases blijken de celwand te kunnen herkennen omdat ze zijn voorzien van een aantal cholinebindende eiwitdomeinen. De celwand is voorzien van cholinegroepen (quaternaire ammoniumverbindingen). De binding tussen eiwitdomein en cholinegroep is op zich tamelijk zwak, maar wanneer het enzym een aantal van die groepen tegelijk weet te binden komt het toch stevig tegen de celwand te zitten.

In Eindhoven hebben ze nu dendrimeren gemaakt waar nog meer cholinegroepen op zitten dan op z’n celwand. Inderdaad blijken die de hydrolases nog steviger te binden. Een kleine hoeveelheid is al genoeg om te zorgen dat de enzymen niet meer aan het afbreken van de échte celwand toe komen.

Voorlopig is het alleen in vitro uitgeprobeerd. Veder onderzoek zal moeten uitwijzen of de dendrimeren écht geschikt zijn om bacteriële infecties te bestrijden.

bron: TU/e, NWO