Correspondentie suggereert nauwe contacten met MI6-spion

De Nederlandse fysisch chemicus Peter Debye heeft in de jaren dertig wellicht hoge nazi’s uitgehoord en hun geheimen overgebriefd aan de Britten. Dat suggereert Jurrie Reiding, ex-scheikundedocent en amateurhistoricus, op basis van correspondentie uit Debye’s nalatenschap.

Debye (1884-1966, Nobelprijs 1936) was indertijd directeur van het Kaiser Wilhelm-instituut in Berlijn. Jarenlang werd aangenomen dat hij zich daar alleen met wetenschap bezighield en zich niet voor politiek interesseerde. Maar in 2006 verschenen ineens publicaties die suggereerden dat hij wel degelijk goede vriendjes was met de nazi-top, en dus naar huidige inzichten ‘fout’.

Er ontstond een heftige discussie. De Universiteit Utrecht ontdeed het Debye-instituut (tijdelijk) van zijn naam en in Maastricht is de Debye-prijs daarna nooit meer uitgereikt. Uiteindelijk kwam het NIOD met een eigen onderzoek dat gedeeltelijk eerherstel voor Debye inhield: de man was absoluut geen nazi, maar wel pijnlijk opportunistisch.

De Volkskrant meldt nu dat de zaak wellicht toch anders lag. Reiding heeft 43 dozen met brieven doorgevlooid en vond onder meer correspondentie met de Oostenrijkse chemicus Paul Rosbaud, een belangrijke agent van de Britse inlichtingendienst MI6. Het blijkt dat Debye en Rosbaud elkaar veel beter kenden dan iemand zich ooit heeft gerealiseerd, en dat Rosbaud Debye ergens heel erg dankbaar voor lijkt te zijn geweest. Waarvoor, staat er niet bij.

Reider speculeert nu dat Debye wellicht informant van Rosbaud is geweest. Mogelijk heeft hij zijn goede relatie met hooggeplaatste nazi’s als Hermann Göring en Karl Becker, het hoofd van het Heereswaffenamt, gebruikt om inlichtingen in te winnen over nieuw te ontwikkelen wapentuig.

In ruil daarvoor zou Debye zijn gewaarschuwd dat de Duitse invasie in Nederland ophanden was, waardoor hij zich nog net op tijd uit de voeten kon maken richting VS.

Uitsluitsel zou het archief van Rosbaud kunnen geven. Maar dat is nog steeds staatgeheim.

bron: de Volkskrant