Herleiding haarkleur uit DNA geeft verrassende resultaten

De Nijmeegse hoogleraar Bart Kiemeney heeft samen met collega’s van het IJslandse bedrijf deCODE vier nieuwe gebieden in het menselijk DNA geïdentificeerd die met de haar- en oogkleur te maken hebben. Aan het DNA van een willekeurige verdachte kun je voortaan redelijk goed zien of hij rood haar en blauwe ogen heeft, zo claimen de onderzoekers in Nature Genetics.

Tegelijkverscheen deze week in Science een publicatie van Spaanse onderzoekers, die in DNA-resten van twee Neandertalers een gen hebben aangetroffen dat bij de moderne Homo sapiens leidt tot roodharigheid. Het is dus waarschijnlijk dat Neandertalers op z’n minst voor een deel rood zijn geweest.

Het onderzoek van Kiemeney en deCODE richtte zich eigenlijk op erfelijke oorzaken van kanker. Met DNA-chips zochten ze naar 317.511 ‘single nucleotide polymorphisms’ (SNP’s) in hetgenoom van 2986 IJslanders die tevens op een vragenlijst hun uiterlijke kenmerken hadden ingevuld.

Er werden de nodige verbanden gevonden. Een test met 2718 andere IJslanders en 1214 Nederlanders leerde dat hun oog- en haarkleur inderdaad op dezelfde manier met de SNP’s samenhing.

Het Neandertaler-onderzoek staat hier los van. Van de aangetroffen MC1R-variant is bekend dat hij roodharigheid veroorzaakt. De Neandertalversie wijkt subtiel af van de anno 2007 gebruikelijke variant. Maar de onderzoekers hebben hem ingebouwd in een moderne menselijke melanocytcel, van het soort dat verantwoordelijk is voor pigmentproductie, en scoorden daarmee hetzelfde effect als met een ‘modern’ roodharigheidsgen. De voorzichtige conclusie luidt dat de moderne mes en de Neandertaler los van elkaar dezelfde kant zijn uitgemuteerd op het moment dat ze van Afrika naar minder zonnige streken verhuisden en de bescherming van het bruine pigment niet meer nodig hadden.

bron: BBC News, NRC Handelsblad