In het KNCV-scenario ‘Formule 1 Grand Prix’ hebben de consument en de technologie het voor het zeggen.

‘Formule 1 Grand Prix” schetst de ultieme, ultraliberale, keiharde, supersnelle consumptiemaatschappij. In 2030 is alles te koop, wat het leven op de een of andere manier kan veraangenamen. De industrie innoveert zich te pletter om de consument telkens nieuwe kicks te bezorgen. Maar alleen een rijke bovenlaag (de haves) profiteert er van. Aan de andere kant van hun elektrische hek leeft een proletariaat van have-nots, arme sloebers die vaak alleen kunnen overleven door óf hun eigen linker nier te verkopen óf andermans linker nier. Geen wonder dat de markt voor irisscans en andere beveiligingssystemen bloeit als nooit tevoren.

Behoeftevelden

In deze wereld bestaat de chemie niet meer als afzonderlijke sector of wetenschap. Een sectorindeling op basis van behoeftevelden paste beter bij het alles overheersende consumentisme. De activiteiten van de voormalige chemische sector zijn geheel ingericht om te kunnen voldoen aan de hedendaagse en toekomstige consumentenbehoeften.

Als schoolvak en universitaire opleiding bestaat de chemie ook allang niet meer. Onderwijs in de moleculaire chemie maakt inmiddels onderdeel uit van een grotere interdisciplinaire wetenschap; de natuurwetenschappen. De praktische toepassingen worden gedoceerd in technische vakken.

Wat voorheen de chemische industrie werd genoemd, is in Nederland flink afgeslankt. Slechts een klein aantal specialismen heeft weten te overleven. Zo geldt ons land als kennis- en technologiecentrum voor waterzuivering en waterbeheer. In de farmaceutische industrie konden Nederlandse bedrijven overleven door te fuseren met Duitse, waardoor ze nu Europees marktleider zijn. De voedingsindustrie die stoelt op de zetmeel-, suiker- en eiwitchemie is eveneens Europees leidend.

Maar ook al komt de consument niet direct meer in aanraking met de ‘klassieke’ chemie, de toepassing van wat vroeger chemie heette speelt wel degelijk een belangrijke rol. Deze toepassingen hebben zeker geen slecht imago, want ze zijn essentieel voor verbeteringen in alle behoeftevelden rond een betere ‘quality of life.’ En welk behoefteveld een student ook kiest als hoofdvak, natuurwetenschap – en daarmee van klassieke chemie – en techniek spelen altijd een rol.

XTC4ALL

De vergrijzing onder de haves heeft een enorme innovatieslag in de gezondheidszorg teweeggebracht. Vooral binnen de farmaceutische industrie is daardoor financiële ruimte ontstaan voor een groot aantal innovaties. Leeftijds­verlengende medicijnen en Aids- en kankerremmers zijn gemeengoed onder de haves. Dankzij de enorme ontwikkelingen in de neurotechnologie is een koopkrachtige consument in staat zijn gesteldheid sterk te verbeteren. Verslaafdheid, psychoses, slaap, honger, woede, angst en stress worden verminderd of zelfs weggenomen. Drugs als XTC, die aan het begin van deze eeuw nog vaak illegaal en soms gevaarlijk waren, zijn nu volledig doorontwikkeld en gemeengoed voor de haves. Het scala aan psychische en emotionele interventietoepassingen is enorm. Door deze drugs te combineren met virtuele ICT-omgevingen kunnen talrijke ervaringen ‘in home’ worden beleefd.

De gezondheidstoestand van een groot deel van de bevolking is in potentie verbeterd door onderzoeksresultaten uit de life-sciences. Door de invoering van DNA-paspoorten zijn consumenten in staat hun eigen lichaam en vatbaarheden beter te kennen. Onderzoek in genomics heeft belangrijke verbanden tussen voeding en vatbaarheden opgeleverd. Consumenten kunnen daardoor hun voedingspatroon aanpassen en aanvullen met alternatief voedsel, waardoor zij langer gezond blijven.

Geen risico

Technologische ontwikkelingen hebben geleid tot een aanzienlijke vermindering van risico’s voor consumenten, in allerlei opzichten. Aan operatieve behandelingen zoals plastische chirurgie zijn geen risico’s meer verbonden, mede vanwege toevoegingen van lichaamseigen weefsel. Alternatief voedsel is niet alleen gezond, maar ook langer houdbaar. De detectie van verontreinigingen in voedsel en water is een zeer goed florerende economische activiteit.

De externe veiligheid in de woonwijken van de haves is sterk verbeterd. Risicovolle productiefaciliteiten en transporten zijn in het geheel uit deze gebieden verdwenen. Veilige oplossingen tegen natuurrampen moeten de rijke bewoners tegen alle gevaren beschermen.

Maar veiligheid en gezondheid zijn alleen verbeterd voor degenen die het kunnen betalen. Ondanks alle technische ontwikkelingen is het met de gezondheid van have-nots relatief slecht gesteld. Medicijnen en chirurgie kunnen zij niet betalen. Wegens geldgebrek hebben velen van de armste have-nots hun lichaam ter beschikking gesteld als menselijk proefkonijn. In een aantal landen worden chemicaliën aan het drinkwater toegevoegd om de have-nots te kalmeren.