Veel mensen proberen zichzelf in de bestaande hokjes te persen als het gaat om een baan. Maar denk goed na of dat hokje wel bij jóu past.

‘Solliciteren doe je zó’ was de aansprekende titel van een van de workshops tijdens de C2W Career Expo op 3 april. De zaal zat dan ook vol. Maar helaas, een pasklaar stappenplan kreeg je niet. Workshopleider Geraldine Sinnema, eigenaar van bureau Een wereld van verschil voor coaching en loopbaanbegeleiding, zette de deelnemers namelijk meteen zelf aan het werk. De opdracht: praat met een onbekende in de groep over wat je leuk vond tijdens je studietijd en waar je je inspiratie vandaan haalt. Naderhand legt Sinnema uit dat deelnemers altijd even opkijken bij dit actieve begin. “Starters verwachten dat ze een kant-en-klaar lijstje krijgen. ‘Doe dit en dan vind je een baan’, dat idee. Maar dat lijstje is er niet.”

EGOGERICHT

De gespreksoefeningen helpen je uit te vinden wat je leuk vindt, wat je kunt en waardoor je geïnspireerd raakt. Dat is volgens Sinnema essentieel. “Kijk, een baan vinden is één ding. Maar als je weet wat je inspireert en je kunt dat overbrengen, dan helpt het je om die inspirerende baan te vinden.”

Inspiratie. Dat punt komt altijd weer naar voren als het gaat om loopbanen, zowel voor starters als voor werkenden die ‘vastlopen’. Het verbaast Sinnema niet. “Het zit niet structureel ingebakken in het systeem om op deze manier naar onszelf te kijken. Dat begint al in het onderwijs. Er wordt wel gezegd dat het erop gericht is het beste uit jezelf te halen, maar dat wordt vaak heel beperkt uitgelegd. Het ‘beste’ blijken dan hoge cijfers te zijn of een baan met een hoog salaris. Voor mij betekent het beste uit jezelf halen dat je je talenten optimaal benut, daar gaat het om.”

Wat haar wel verbaast is dat dit niet aansluit bij de tijdgeest. “Het is een rare paradox. Enerzijds hebben we een zeer egogerichte samenleving, maar op het gebied van onderwijs en onze loopbaan leven we allemaal in generieke patronen. Hier ontbreekt het individu als uitgangspunt. Veel mensen proberen zich in de bestaande hokjes te persen.”

PASSIES

Sinnema wil vooral stimuleren dat mensen zelf nadenken over wat ze willen. De cruciale vraag is dus: hoe kom je erachter waar je inspiratie en je talenten liggen? “Ik vraag cursisten bijvoorbeeld om een aantal dagen steeds op te schrijven wat ze leuk vonden die dag. Ook vraag ik ze wat ze vroeger leuk vonden en hoe ze de toekomst vorm willen geven. Zo kom je gaandeweg vaak tot een kern waar het voor jou om draait.”

Dat klinkt logisch, maar een valkuil is er ook. Gevraagd naar wat je leuk vindt om te doen is de verleiding groot om te denken aan surfen, schilderen, bergbeklimmen en andere passies waarmee het in de praktijk lastig geld verdienen is. Sinnema: “In mijn ervaring valt dit heel erg mee. Het gaat namelijk ook om de vraag wat je wilt bijdragen aan de samenleving en hoe je dat wilt doen. De kunst is om de rode draad uit hobby’s en andere activiteiten te halen. Passies kennen verschillende uitingsvormen, zorg dat je die vindt.”

Gelukkig noemt ze ook wat voorbeelden van die uitingsvormen. “Vind je het bijvoorbeeld prettig om iets uit te zoeken, aan te sturen, te maken, over te dragen of te begeleiden? Als je dat weet, kan het opeens een stuk duidelijker worden wat voor soort baan bij jou past.”

Toch lijkt het vooral voor starters een hele opgave om uit te zoeken wat hun talenten zijn en hoe ze die het beste vormgeven. De meeste mensen ontdekken via verschillende banen meestal pas echt wat ze leuk vinden en waar ze goed in zijn. Dat kan soms heel anders uitpakken dan je dacht toen je net uit de collegebanken sprong.

Waar moet de starter zonder werkervaring beginnen in het traject? Op een andere manier terugkijken op je studietijd kan veel inzicht bieden, zegt Sinnema. “Zet voor jezelf eens op een rijtje wat er goed is gegaan tijdens je studie en neem daarin ook de andere activiteiten mee. Dat biedt een basis om te ontdekken waar je goed in bent. Wat ook werkt is na te gaan wat voor verzoeken andere mensen jou doen. Waarvoor vragen ze jou altijd? Dat zegt veel over jezelf en waar je goed in bent.”

Tot slot toch nog even een paar praktische sollicitatietips? “Veel mensen hebben allerlei ‘geheimen’ die ze niet laten zien. Als je negens hebt gehaald voor relevante vakken, noem dat op je cv. Of als dankzij jouw plan het aantal leden van je vereniging enorm is gestegen. Of als je een jaar vrijwilligerswerk in Afrika hebt gedaan. Laat je resultaten zien.”

GEEN VERHOOR

Pratend met diverse bezoekers van de C2W Career Expo was de overheersende indruk dat veel mensen nogal passief in het hele proces staan. Ze ondergaan het solliciteren op een lijdzame manier. “Dat is natuurlijk geen motiverende houding voor een werkgever. Wees actief! Als je een gesprek hebt, zorg dan dat je vooraf bedenkt wat ze in ieder geval over jou moeten weten als het gesprek is afgelopen. En grijp de mogelijkheden om dat over te brengen, het is een gesprek, geen verhoor.” Op deze manier wordt het ook veel leuker om te solliciteren, vindt Sinnema. “Het is jouw baan, jouw toekomst. Denk na over waar het jou om gaat, de kans is dan veel groter dat je dat ook krijgt. De keuze is aan jou, maar die moet je wel maken. In je werk, maar ook in de rest van je leven.”

Bron: C2W10, 16 mei 2008