“Mijn heilige graal is het ontwikkelen van nieuwe data-analysemethoden om metingen aan het metabolisme van het menselijk lichaam beter te kunnen analyseren. Dit metabolisme is namelijk heel complex: er vinden veel processen tegelijkertijd plaats. Metabolietmetingen in bloed, urine en feces geven daar informatie over. Die kunnen ons bijvoorbeeld vertellen wat voor activiteiten er in het lichaam plaatsvinden als we een kopje thee drinken.

De uitdaging ligt nu in het combineren van meetwaarden die voortvloeien uit de huidige gecompliceerde meetmethodes, zoals NMR en chromatografie en massaspectrometrie. Bovendien willen we de meetwaarden in de verschillende compartimenten in het lichaam met elkaar in verband brengen. Zo krijgen we een zo compleet mogelijk beeld van de biobeschikbaarheid van de belangrijkste metabolieten.

Dergelijk metabolietonderzoek geeft in mijn ogen een beter beeld van de werking van het menselijk lichaam dan grootschalig DNA- of eiwitonderzoek. De metabolieten zijn immers het directe resultaat van het functioneren van de enzymen in de organen van het lichaam.

Verder willen we in ons nieuwe model ook voorkennis kunnen stoppen, bijvoorbeeld over wat de lever doet. Natuurlijk werkt de lever van elk individu een beetje anders, maar we weten wel tussen welke waarden de uitkomsten meestal liggen. We kunnen dan de juiste experimenten doen om zo veel mogelijk informatie in de data te krijgen. Het gebruiken van dit soort informatie in de analyse noemen we ‘grijze modellen’: we weten niet alles, ook niet helemaal niks, maar wel een beetje.

Een andere toepassing is, dat we er de effecten van bijwerkingen van nieuwe geneesmiddelen mee kunnen bepalen. Die experimenten bestaan uit veel metingen en dus uit veel data die gecombineerd moeten worden.

Het leuke is dat we hiervoor met allerlei groepen samenwerken die allemaal hun eigen vraagstelling hebben. Bij onze samenwerking met het LUMC is de interesse gericht op hormoonmetingen, terwijl Unilever wil weten of er positieve gezondheidseffecten zijn na het drinken van thee of druivensap. Kortom, deze nieuwe data-analysemethoden hebben veel toepassingsmogelijkheden.”

Johan Westerhuis is universitair docent bij het Swammerdam Institute for Life Sciences (UvA)

Bron: C2W Life Sciences 9, 2 mei 2009