HDL-verhogers erger dan de kwaal, LDL-verlagers zijn ook niet alles

Hart- en vaatziekten voorkómen door verhoging van het gehalte aan ‘goed’ HDL-cholesterol in het bloed, is mogelijk een doodlopende weg. Dat blijkt uit de resultaten van klinische studies die zijn gepresenteerd tijdens het jaarcongres van het American College of Cardiology.

Een deel van de studies betreft torcetrapib. Producent Pfizer wilde dit middel, een zogeheten CETP-inhibitor, combineren met Lipitor, een klassiek statine dat ‘slecht’ LDL-cholesterol bestrijdt. Lipitor is Pfizers grootste kaskraker maar over drie jaar loopt het octrooi af. In december werden de fase III-klinische studies met torcetrapib echter stopgezet toen bleek dat gebruikers van de combinatie 60 procent meer kans hadden om te overlijden dan mensen die alleen Lipitor kregen.

Tijdens het ACC-congres werden meer details bekend, onder meer uit studies die bij het AMC in Amsterdam en het Utrechtse UMC zijn uitgevoerd. Daaruit blijkt dat torcetrapib, populair gezegd, echt voor geen meter werkt. Het HDL-gehalte in het bloed gaat inderdaad omhoog, soms met wel 61 procent, maar de aderverkalking van de patiënten neemt niet meetbaar af - en soms juist toe.

Onbekend is nog of het alleen aan torcetrapib ligt of dat de hele familie van CETP-inhibitoren niet deugt. Vast staat wel dat Pfizer voor zo’n 800 miljoen dollar het schip in is gegaan en dat concurrenten Merck en Roche zich serieus afvragen of ze hun klinische tests met verwante middelen niet beter kunnen afblazen.

Nog meer slecht nieuws is dat een totaal andere HDL-verhoger, LY518674, eveneens tijdens klinische tests door de mand is gevallen. Deze zogeheten PPAR-agonist, een experiment van Eli Lilly, moet triglyceriden in het bloed helpen afbreken. De planning was dat hij 10.000 keer sterker moest zijn dan fenofibraat, een bestaand middel van concurrent Abbott. Maar in de praktijk werkt het middel niet beter. Sterker nog: het blijkt het LDL-gehalte in het bloed met bijna 20 procent te verhogen, en dat was duidelijk de bedoeling niet.

Een Australische poging om HDL-cholesterol simpeweg per infuus toe te dienen, bleek ook al weinig uit te richten tegen het dichtslibben van aderen.

Tussendoor heeft het TROS-consumentenprogramma Radar de aanval op statines geopend. Het programma laat specialisten aan het woord die stelen dat zo onderdehand iedereen voldoet aan de norm om statines voorgeschreven te krijgen, en dat de bijwerkingen stelselmatig in de doofpot worden gestopt Gesuggereerd wordt een duivels complot van medicijn- en margarinefabrikanten.

Anderen twijfelen intussen weer aan de integriteit en de vakkundigheid van de opgevoerde specialisten.

bron: Medisch Contact, Associated Press, Reuters, TROS