De huidige generatie cholerabacteriën stamt in zijn geheel af van één gemeenschappelijke voorouder in de Golf van Bengalen. Dat heeft ‘next generation’-sequensing van 154 verschillende kweekjes van die bacterie uitgewezen, valt te lezen in Nature.

Cholera is oorspronkelijk afkomstig van het Indiase subcontinent. Pas de afgelopen 200 jaar heeft de ziekte zich wereldwijd verspreid. Dat gaat in golven: in landen waar de bacterie niet inheems is, sterft hij na een paar jaar meestal vanzelf weer uit.

De huidige pandemie is de zevende. Hij wordt veroorzaakt door de zogeheten El Tor-stam van Vibrio cholerae, die genetisch nogal afwijkt van de ‘klassieke’ stam die tekende voor de eerste zes pandemieën. Zijn evolutionaire succes heeft hij te danken aan het feit dat hij minder dodelijk is dan zijn voorganger en langer in een mensenlichaam kan overleven. En uiteraard ook aan de resistentie tegen een groot aantal antibiotica die hij ergens rond 1982 heeft opgepikt.

Terwijl zo’n bacterie zich verspeidt evolueert hij uiteraard voortdurend verder en duiken in zijn genoom steeds meer ‘single nucleotide polymorphisms’ (SNP’s) op. Een internationaal consortium heeft nu zo veel mogelijk kweekjes van El Tor bij elkaar gezocht die nog uit de afgelopen 40 jaar waren overgebleven. Door die allemaal een aantal keren volledig te sequensen en hun SNP’s onderling te vergelijken, kon vrij aardig in kaart worden gebracht welke besmetting waar precies vandaan kwam.

Er blijkt dus uit dat de Golf van Bengalen eigenlijk elke keer de infectiehaard is. El Tor komt er oorspronkelijk niet vandaan maar hij tiert er nog altijd welig. En van daaruit heeft hij zich in drie golven over de hele wereld verspreid. Zelfs de recente epidemie in Haïti lijkt er rechtstreeks vandaan te zijn gekomen. Als je de cholera de wereld uit wil helpen moet je dáár beginnen en nergens anders, lijken de auteurs te willen zeggen.

bron: Wellcome Trust Sanger Institute