Een nijpend tekort aan natriumthiopental dreigt het Amerikaanse rechtssysteem te verlammen. Steeds meer staten kunnen hun gevangenen niet meer op een legale manier ter dood brengen, zo klagen lokale media.

Het betreft de 35 staten die terechtstellingen uitvoeren met dodelijke injecties. Normaal gesproken worden daarvoor 3 verschillende stoffen gebruikt: eerst het anestheticum natriumthiopental, dan een spierverslapper, en dan kaliumbromide dat het hart doet stoppen. Ohio en Washington laten die laatste twee weg en vertrouwen op een zware overdosis natriumthiopental.

Het probleem is dat in de VS maar één producent van natriumthiopental actief is: Hospira in Lake Forest (Illinois), een spin-off van Abbott Laboratories dat de stof in 1936 uitvond en jarenlang verkocht onder de naam Pentothal. En Hospira heeft sinds begin dit jaar geen natriumthiopental meer geleverd, en heeft de komst van de volgende batch al een paar kee moeten uitstellen. Momenteel wordt gesproken van januari 2011. Op z’n vroegst.

Wat er precies mis is, wil het bedrijf niet zeggen. Het persbureau Associated Press zegt een brief in handen te hebben waaruit blijkt dat het puur een logistiek probleem is: de enige toeleverancier van de belangrijkste grondstof zou het hebben laten afweten, en Hospira zou nog op zoek zijn naar iemand anders die het kan maken.

Maar hier en daar vraagt men zich af of het bedrijf wel zo hard zoekt: Hospira heeft namelijk dit voorjaar aan al die 35 staten laten weten dat het zich distantieert van het ‘off label’-gebruik van natriumpentothal voor executies. ‘Onze producten zijn bedoeld om levens te rédden’, zo vermeldde het schrijven.

Gevolg is dat een paar terechtstellingen al zijn uitgesteld omdat er geen natriumthiopental beschikbaar was, terwijl andere alleen konden doorgaan omdat de staat in kwestie op het nippertje nog ‘ergens’ een voorraadje wist aan te boren. Onduidelijk is hoe veel van de 17 executies, die tot het einde van dit jaar nog gepland staan, nog kunnen worden doorgezet. Alleen de staat Texas, koploper op het gebied van terechtstellingen, zegt voldoende te hebben gehamsterd.

De medische wereld heeft niet echt last van het tekort. Voor de meeste toepassingen is natriumpentothal allang vervangen door iets anders, en voor de overige gevallen is ook wel een alternatief te vinden.

Maar de overheid kan niet zomaar op iets anders overschakelen, omdat dat onmiddellijk leidt tot eindeloze juridische procedures over de vraag of het alternatief wel humaan genoeg is. Natriumpentothal inkopen in het buitenland heeft hetzelfde effect, omdat niet één buitenlandse leverancier de benodigde FDA-goedkeuring heeft. En bedelen bij ziekenhuizen heeft weinig zin: als die al een voorraadje hebben, dan mogen ze die op ethische gronden niet uitlenen aan de beul.

De doodstraf gewoon afschaffen schijnt in de VS geen bespreekbare optie te zijn.

Bron: Associated Press, New York Times