Cellen gebruiken de eiwitten actine en myosine om hun cytoplasma in beweging te brengen. Zo weten ze moleculen redelijk homogeen over hun inwendige te verdelen, onthulden Amsterdamse, Duitse en Amerikaanse onderzoekers in het jongste nummer van Science.

Tot nu toe werd aangenomen dat het transport helemaal werd verzorgd door ándere motoreiwitten, de zogeheten kinesines. Die bewegen zich voort langs het cytoskelet dat de cel in vorm houdt, en nemen daarbij pakketjes materiaal op sleeptouw.

Actine en myosine zijn ook oude bekenden, maar dan als bouwstenen van spierweefsel. De combinatie van die twee zorgt dat de spieren zich kunnen samentrekken. Het cytoskelet is eveneens opgebouwd uit actinevezels, maar aangenomen werd dat daar nauwelijks myosine aan te pas kwam en dat er dus ook heel weinig samentrok.

In werkelijkheid blijkt myosine juist heel actief in het cytoskelet. Nu en dan gaat het tussen twee actinevezels zitten, trekt die gedurende een paar seconden tegen elkaar en laat dan ineens los. Dat geeft een soort roer-effect.

De auteurs kwamen er achter in het kader van een mede door de Stichting FOM betaald onderzoek. Aan de Georg-August-Universität Göttingen labelden ze kinesines met koolstofnanobuisjes (fabrikaat Rice University, Houston), die licht geven in het nabije infraroodgebied. Zo konden ze de beweging van de kinesines volgen. Die beweging bleek nogal slingerend, en de enige verklaring is dat er werd getrokken aan de actinevezels waar die kinesines zich op voortbewegen.

Toevoeging van blebbistatine, een middel dat myosine remt, gaf inderdaad een vermindering van het geslinger te zien. En achteraf hebben ze aan de VU berekend dat dit roermechanisme ook in theorie plausibel is.

Opvallend genoeg verscheen onlangs ook een publicatie die suggereerde dat je tumorcellen kunt doden door hun cytoplasma kunstmatig te roeren. Of je hetzelfde effect kunt bereiken door het nu ontdekte natuurlijke roermechanisme in een (veel) hogere versnelling te zetten, is een interessante vraag… iemand?

bron: FOM