Capillaire elektroforese kan de kans verhogen dat we ooit sporen van leven aantreffen op andere planeten. Nog nooit kon je namelijk zulke kleine hoeveelheden chirale aminozuren opsporen, claimden onderzoekers van NASA’s Jet Propulsion Lab onlangs in Analytical Chemistry.

Het idee is dan dat life as we know it alleen kan functioneren als van alle deelnemende aminozuren maar één spiegelbeeldvorm voorhanden is - anders krijg je problemen met de 3D-structuren van de eiwitten die er uit worden opgebouwd. Vind je dus wél aminozuren maar is het een ‘racemische’ mix van beide spiegelbeelden, dan hebben die aminozuren hoogstwaarschijnlijk niets met leven te maken. Vind je maar één spiegelbeeld, dan kan er nog steeds van alles aan de hand zijn maar is leven wél een van de mogelijkheden.

Probleem is dat op een planeet als Mars zulk leven, als het er ooit geweest is, allang weer weg is. Als er aminozuren zijn, dan zijn het er heel weinig. En traditionele de combinatie van gaschromatograaf en massaspectrometer in Marslanders is eigenlijk niet geschikt vopor het detecteren van polaire organische moleculen zoals aminozuren - met de nodige monstervoorbewerking kán het wel maar echt gevoelig en betrouwbaar wordt het nooit.

Peter Willis en collega’s presenteren nu twee analyseprotocollen waarmee je in totaal 17 aminozuren uit elkaar kunt houden met capillaire elektroforese: zeven paar spiegelbeelden (alanine, asparagine, glutaminezuur, histidine, leucine, serine en valine) en drie waarvan geen spiegelbeelden bestaan: glycine, beta-alanine en gamma-aminoboterzuur (die laatste twee komen niet voor in Aardse eiwitten). Het ene protocol scheidt daarbij de neutrale aminozuren, het andere de aminozuren die nadrukkelijk zuur reageren.

Ze hebben het uitgeprobeerd met water uit Mono Lake, dat qua zoutgehalte een beetje lijkt op opgeloste Marsbodem. Het werkte. De detectiegrens lag bij 5 nanomol voor de neutrale aminozuren en 500 nM voor de zure.

Willis noemt zijn lijstje van 17 de Signature17-standaard. Hij wijkt iets af van de zogeheten Mars7-standaard, een lijstje stoffen die vaak worden teruggevonden in meteorieten, maar groot is het verschil niet.

De volgende stap is om capillaire elektroforese dusdanig te miniaturiseren en te automatiseren dat je het daadwerkelijk kunt meegeven met een onbemande ruimtesonde. Aan zo’n ‘microchip-elektroforese met lasergeïnduceerde fluorescentiedetectie (ME-LIF) wordt al gewerkt - Willis heeft er alvast de naam Chemical Laptop voor bedacht.

Blijft natuurlijk de kans dat - verrassing!!! - in het heelal alleen life but not as we know it voorkomt…

bron: JPL, Analytical Chemistry