Polyploïde planten beter bestand tegen meteorieten

Dat veel plantensoorten 65 miljoen jaar geleden de dinosauriërs hebben overleefd komt doordat ze op dat moment een dubbele set chromosomen hadden. Dankzij die ‘polyploïdie’ konden ze zich sneller aanpassen aan de sterk gewijzigde omstandigheden, zo stellen Vlaamse onderzoekers deze week in PNAS.

Bekend was al dat de meeste plantensoorten (en veel dieren trouwens ook) in het verre verleden hun complete genoom een of meerdere keren hebben verdubbeld. Die ‘paleopolyploïdie’ evolueerde er daarna vanzelf weer uit, maar sporen er van zijn nog steeds in de huidige genomen aan te tonen wanneer je weet waarnaar je kijken moet.

Het gebeurt trouwens nog steeds: veel cultuurgewassen zijn polyploïd. Vaak worden ze daarop door de mens geselecteerd omdat ze grotere vruchten dragen.

De groep van Yves Van de Peer (VIB/Universiteit Gent) heeft nu van een aantal plantensoorten nauwkeurig bepaald wanneer de laatste verdubbeling moet hebben plaatsgehad. Eerdere dateringen liepen sterk uiteen, maar nu komt er telkens uit dat het 65 miljoen jaar geleden moet zijn geweest, plus of min een paar miljoen jaar.

Eerder onderzoek wees uit dat rond die tijd niet alleen de dinosauriërs zijn uitgestorven, maar ook zeker 60 procent van alle plantensoorten.

Van de Peer vermoedt nu dat planten, waarvan op dat moment toevallig een polyploïde variant bestond, meer kans hadden om snel te evolueren tot een variant die bestand was tegen het nieuwe klimaat. Dat zou dan komen doordat bij polyploïde planten de genetische expressie minder stabiel is, wat leidt tot een ruimere collectie fenotypen. Op de lange termijn is dat een doodlopende weg, maar in uitzonderlijke omstandigheden zou het handig kunnen zijn.

Bovendien is bekend dat poyploïde planten relatief gemakkelijk zichzelf kunnen bevruchten, wat handig is op momenten dat partners dun gezaaid zijn.

Overigens heeft Van de Peer al eerder aangetoond dat bij de verre voorouders van gewervelde dieren ook sprake van paleopolyploïdie moet zijn geweest. Of dit 65 miljoen geleden sommige zoogdieren heeft gered, is nog niet uitgezocht.

bron: VIB