Eiwitten die onze biologische klok regelen, blijken tevens de productie van glucose in de lever aan en uit te zetten. Mogelijk hebben ouderdomsdiabetes en obesitas dus iets te maken met een verstoord dag- en nachtritme, zo opperen Steve Kay (University of California, San Diego) en collega’s in Nature Medicine.

Het is voor het eerst dat een keihard moleculair verband tussen deze zaken wordt aangetoond. Dat bij muizen een slecht functionerende biologische klok diabetes in de hand werkt (en omgekeerd) was al eerder waargenomen, maar tot nu toe was onduidelijk hoe dat kwam.

De eiwitten in kwestie heten cryptochromen. Ze zijn gevoelig voor blauw licht, en al een tijdlang is bekend dat ze in de celkern van zowel planten als dieren een zeer belangrijke rol spelen bij de biologische klokfunctie. Kennelijk zetten ze een aantal genen ritmisch aan en uit. Hoe dat precies werkt is overigens ook nog niet duidelijk.

Tot stomme verbazing van Kay en collega’s blijken cryptochromen echter ook buiten de celkern een functie te hebben. Met name in levercellen. Daar sturen ze namelijk de omzetting van de glycogeenreserve in glucose aan, en ook dát blijkt gekoppeld aan het dag-en-nachtritme. Wat op zich ook niet vreemd is omdat die extra glucose alleen nodig is op momenten dat de spijsvertering de glucosespiegel in het bloed niet aanvult, dus tijdens rustperioden.

De onderzoekers kwamen er per ongeluk achter toen ze keken naar andere cyclisch functionerende eiwitten in de lever.

Kay vermoedt nu dat je het verband nog iets verder kunt doortrekken en dat sommige gevallen van diabetes type 2 zijn terug te voeren op een probleem met de biologische klokfunctie. Hij heeft al wat voorzichtige proefjes gedaan met diabetische muizen, die inderdaad baat bleken te hebben bij extra cryptochroom in de lever. Of het ook bij mensen werkt, is even afwachten.

bron: UCSD