Een nieuwe koers, een nieuwe baas en nieuwe partners. Hoe het boegbeeld van de life science-startups volwassen wordt.

Over belangstelling van de media heeft Crucell vorige maand niet te klagen. Binnen anderhalve week werden drie miljoenencontracten afgesloten met grote farmaconcerns, die de innovatieve technologie van het Leidse biotechnologiebedrijf goed kunnen gebruiken. En nog eens anderhalve week later volgde de mededeling dat de overgang ‘van een op onderzoek en technologie gerichte organisatie, naar een organisatie volledig gericht op het op de markt brengen van innovatieve producten’ een feit was, en dat dus topman en medeoprichter Dinko Valerio per direct was vervangen door zijn nummer twee, Ronald Brus.

Dat laatste nieuws was nog het meest verrassend. Het commerciële talent Brus (oorspronkelijk medicus, maar doet er niets meer aan) is in 1997 binnengehaald als executive vice president Business Development. Sinds maart 2003 was hij als chief operating officer verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering en de R&D-activiteiten. Volgens het officiële persbericht is hij degene die de al genoemde overgang heeft gerealiseerd, en ‘is nu de tijd rijp om het leiderschap aan hem over te dragen’. Valerio blijft tot eind dit jaar beschikbaar als aanspreekpunt voor externe relaties en daarna is hem een commissariaat in het vooruitzicht -gesteld.

Voorlopig zijn Valerio en Brus niet beschikbaar voor interviews, zo laat de afdeling persvoorlichting weten. Maar Valerio heeft nooit de indruk gewekt dat hij graag weg wilde. Het feit dat zijn portret inmiddels van de Crucell-website is verwijderd, versterkt het vermoeden dat de machtswisseling niet geheel van harte is gegaan.

Griep

Valerio’s vertrek komt op het moment dat de aandeelhouders eindelijk waar voor hun geld lijken te gaan krijgen. Zoals zoveel biotechnologiebedrijven heeft Crucell jarenlang miljoenen opgebrand en 2003 was geen uitzondering: 7,4 miljoen euro omzet en 23,4 miljoen verlies.

‘Verlieslatend Crucell blijft hoopvol’, zo kopte de Volkskrant na de publicatie van deze cijfers. Maar toch: onder de belangrijkste Crucell-technologie, de PER.C6-cellijn voor de grootschalige productie van biofarmaceutische producten, openbaart zich momenteel een gigantisch gat in de markt. Veroorzaakt door het plotselinge besef dat de mensheid een allesvernietigende griepepidemie boven het hoofd hangt.

Het probleem zit ‘m in het feit dat het influenzavirus zo gemakkelijk muteert. Er bestaan al veel verschillende stammen en er ontstaat regelmatig een gloednieuwe variant. In zo’n geval bestaat behoefte aan een methode om een vaccin op maat te produceren, en wel snel en in grote hoeveelheden.

De traditionele productiemethode, waarbij men de gewenste virusstam inspuit in bevruchte kippeneieren, voldoet niet aan die eis. In de praktijk zijn producenten het hele jaar bezig om een vaccinvoorraad op te bouwen voor het griepprikkenseizoen. Of dat vaccin effectief is tegen de eerstvolgende griepgolf is een beetje een gok – dit jaar zat men er faliekant naast. Wil men de productie versnellen, dan loopt men al snel tegen een tekort aan eieren aan. Zeker wanneer naast de menselijke griep ook de vogelgriep uitbreekt.

Virologen waarschuwen al jaren dat vroeg of laat weer een grieppandemie zal uitbreken, vergelijkbaar met de beruchte Spaanse griep van 1918 die wereldwijd vijftig miljoen slachtoffers eiste. En nu in Azië de vogelgriep snel om zich heen grijpt en ook menselijke slachtoffers begint te maken, wordt er ineens naar die virologen geluisterd. Plotseling is er volop vraag naar betere productiemethoden voor griepvaccins. En laat PER.C6 zich daar nou uitstekend voor lenen.

Op 7 januari sloot Crucell een contract met Aventis Pasteur, marktleider op het gebied van griepprikken met een marktaaneel van 38 procent. De Fransen ontvingen een exclusieve licentie voor onderzoek, ontwikkeling, productie en verkoop van griepvaccins geproduceeerd met PER.C6. Crucell vangt minstens dertig miljoen euro, plus een slordige tien procent van de toekomstige omzet. Valerio mag hopen dat hij niet uit woede al z’n aandelen heeft verkocht.

www.crucell.com