De meningokok heeft genen overgenomen van de gonokok. Nu veroorzaakt ze dus plasbuisontsteking in plaats van hersenvliesontsteking, schrijven onderzoekers van Emory University in PNAS.

Het goede nieuws is dat de geëvolueerde bacterie heeft moeten inleveren op haar weerstand tegen het immuunsysteem en dus waarschijnlijk een verblijf in de bloedbaan niet lang overleeft. Tot nu toe zijn gevallen van seksuele overdracht van hersenvliesontsteking nog heel zeldzaam, en je moet er niet aan denken dat daar verandering in komt.

De kokken in kwestie, respectievelijk Neisseria meningitidis en Neisseria gonorrhoeae, zijn nauw verwant. Toen in een kliniek in Columbus, Ohio, de eerste gevallen opdoken van urethritis veroorzaakt door N. meningitidis, dachten artsen in eerste instantie dat N. gonorrhoeae de boosdoener was.

Nu wordt duidelijk dat N. meningitidis zich op twee manieren heeft aangepast aan het leven in de plasbuis. Ten eerste is ze een paar genen kwijt zodat ze haar buitenste omhulsel niet meer aanmaakt; dat gaat ten koste van de weerstand maar verbetert de adhesie aan slijmvliezen.

Ten tweede heeft ze zo te zien een complete set denitrificatiegenen overgenomen van exemplaren van N. gonorrhoeae die ze in de plasbuis tegenkwam. Hierdoor kan ze haar energie halen uit de reductie van nitraat, zodat ze zonder zuurstof kan.

Het goede nieuws is dat bestaande vaccins tegen N. meningitidis nog steeds lijken te werken omdat ze zich niet richten op het omhulsel maar op andere eiwitten. Antibiotica tegen N. gonorrhoeae slaan ook gewoon aan.

Eerste auteur Yih-Ling Tzeng maakt zich echter wel enige zorgen: als N. meningitidis zo gemakkelijk genen van N. gonorrhoeae overneemt, kan het ook gebeuren met antibioticaresistentiegenen.

bron: Emory Health Sciences