Bacteriën in de oceaan produceren broomverbindingen die sprekend lijken op vlamvertragers in kunststoffen. Dat die hormoonverstoorders zich ophopen in ons lichaam is dus niet helemaal onze eigen schuld, bewijst een publicatie in Nature Chemical Biology.

Dat er ergens een natuurlijke bron van zulke polybroomdifenylethers (PBDE’s) moest bestaan, werd al langer vermoed. Ten eerste kon men aan het koolstof 14-gehalte van minstens één metaboliet aflezen dat die nooit uit een synthetische vlamvertrager kon komen, ten tweede werden metabolieten gevonden van PDBE-varianten die de industrie voor zover bekend niet produceert. Maar wat de natuurlijke herkomst dan was, bleef een raadsel.

Onderzoekers van het Scripps-instituut voor oceanografie in La Jolla hebben nu zo’n bron geïdentificeerd. Ze kweekten twee Pseudoalteromonas-soorten in een broomhoudend medium, waar ze vervolgens de organische stoffen uit extraheerden. Analyse met LC/MS/MS toonde aan dat de bacteriën inderdaad PBDE’s en aanverwante pyrrolen produceerden.

Hoe ze dat deden was in eerste instantie uiteraard onduidelijk. Maar het is al heel lang bekend dat sommige Pseudomonas-soorten een schimmelwerend dichloorpyrrool produceren, pyoluteorine, dat chemisch sterk op die broomverbindingen lijkt.

Een gokje dat de bijbehorende enzymen er ook wel ongeveer hetzelfde zouden uitzien bleek correct. In de genomen van de pseudoalteromonassen werden inderdaad de genetische codes voor twee van die enzymen aangetroffen: een prolinedehydrogenase en een pyrroolhalogenase. Ze blijken deel uit te maken van een cluster van een tiental genen die samen minstens 15 broomhoudende polyaromaten kunnen synthetiseren. Chemisch gezien is het plaatje helemaal compleet, stellen de auteurs.

Die pseudoalteromonassen zijn in de oceanen zeer algemeen, en er zullen nog wel meer soorten bestaan met ongeveer hetzelfde genencluster. In hoeverre dit effect heeft op de menselijke gezondheid, is de volgende vraag.

bron: UC San Diego