Voor het eerst is een bacteriegeslacht ontdekt dat alleen in schaliegasputten leeft. Frackibacter maakt daar deel uit van een compleet nieuw ecosysteem, schrijven onderzoekers van Ohio State University in Nature Microbiology.

Waarbij opvalt dat ze vrijwel hetzelfde ecosysteem aantroffen in twee putten die honderden kilometers uit elkaar liggen, op locaties die qua bodemgesteldheid behoorlijk verschillen. Het doet vermoeden dat die bodem minder belangrijk is dan de samenstelling van de gebruikte frackingvloeistof.

Frackibacter wordt gepresenteerd als Candidatus Frackibacter omdat hij nog niet formeel op kweek was gezet toen de publicatie de deur uit ging; inmiddels schijnt dat wel te zijn gelukt. Het nieuwe geslacht werd herkend aan zijn DNA dat afwijkt van dat van alle bekende bacteriegeslachten.

Uit dat DNA is af te leiden dat Frackibacter vooral glycine betaïne (GB) oftewel trimethylglycine eet. GB wordt door andere bacteriesoorten aangemaakt als ‘compatibele oplosstof’ (osmoprotectant) die beschermt tegen de osmotische druk, veroorzaakt door het zeer hoge zoutgehalte van frackingvloeistoffen. Als zulke bacteriën afsterven komt GB vanzelf in het water terecht waarna Frackibacter over enzymen beschikt om het op twee manieren af te breken tot trimethylamine. Dát wordt weer gegeten door methaanproducerende bacteriën die eveneens in het ecosysteem actief zijn.

Wat de GB-producenten betreft: die gebruiken als voedingsstof choline en andere veel voorkomende toevoegingen aan frackingvloeistof, zoals sucrose en etheenglycol.

De ecosystemen evolueren wel sterk als functie van de tijd. De onderzoekers hebben het proces gedurende 328 dagen na injectie van de frackingvloeistof gevolgd en van tijd tot tijd al het aanwezige DNA gesequenst; elke keer bleek een ander geslacht het systeem te domineren. Frackibacter dook pas tegen het eind op, in kleine hoeveelheden, en dat zal wel de reden zijn dat hij nooit eerder is gespot. Voor die tijd wordt zijn taak vervuld door een reeds bekend bacteriegeslacht, Halanaerobium, dat naast GB veel meer verschillende voedingsstoffen kan afbreken.

Er wordt bij aangetekend dat Frackibacter vast niet spontaan is ontstaan maar nu voor het eerst de kans heeft zich te ontworstelen aan een marginaal bestaan. Of dat een bestaan in de bodem of in het water was, is nog niet duidelijk.

bron: Ohio State University