Driewaardig arseen is zo giftig omdat het het chaperoninecomplex TRiC remt, dat nodig is om een aantal belangrijke eiwitten correct te vouwen. Dat melden Amerikaanse onderzoekers in het tijdschrift Genetics.

Ze hopen hiermee vooral de toepassing van As³⁺-verbindingen als medicijn een nieuw zetje te kunnen geven. Als je eenmaal weet waarom het schadelijke bijwerkingen heeft, kun je die bijwerkingen wellicht ook onderdrukken.

Maar het onderzoek levert misschien ook ideeën op voor een tegengif tegen het met arseenhoudende drinkwater dat met name in India en Bangla Desh door miljoenen mensen wordt gedronken.

Jef Boeke (Johns Hopkins University School of Medicine, Baltimore) en collega’s deden vooral experimenten met gistcellen (Saccharomyces cerevisiae) maar de eiwitfuncties die door As³⁺ blijken te worden aangetast zijn bij mensen niet wezenlijk verschillend.

TRiC behoort tot de chaperonne-eiwitten. Die begeleiden de productie van peptideketens en zorgen onder meer dat die zich ná de synthese in de correcte 3D-eiwitvorm vouwen. In het geval van TRiC zijn dat bijvoorbeeld de eiwitten actine en tubuline, die essentieel zijn voor de inwendige structuur van de cel.

Boeke ontdekte om te beginnen dat gemuteerde versies van TRiC hypergevoelig zijn voor As³⁺. Mutaties in de ribosomen (de ‘eiwitfabriekjes’ van de cel) bleken de weerstand tegen As³⁺ juist sterk te verhogen. Daaruit ontstond de hypothese dat ook de werking van normaal TRiC wordt gehinderd door As³⁺, en dat bleek inderdaad te kloppen: is dit ion in de buurt, dan krijgen actine en microtubules (die bestaan uit tubuline) niet meer hun correcte vorm.

Experimenten in vitro hebben alvast bevestigd dat dit voor TRiC-complexen uit zowel primitieve bacteriën (archaea) als runderen eveneens opgaat. Kennelijk is dit dus een mechanisme dat zó belangrijk is dat de evolutie er nooit iets aan heeft veranderd.

bron: Genetics Society of America