De roemruchte arseenbacterie heeft helemaal geen arseen in zijn DNA zitten. Dat zal volgens criticaster Rosie Redfield definitief blijken uit een artikel van haar hand dat zojuist door Science is geaccepteerd.

Voor wie niet kan wachten tot Science het daadwerkelijk afdrukt, heeft Redfield alvast een conceptversie op de open access-website arxiv.org gezet. Ongetwijfeld zal de Science-redactie hier pisnijdig over zijn, maar in dit geval kan ze niet onder publicatie uit zonder zichzelf belachelijk te maken.

De arseenbacterie was eind 2010 wereldnieuws. Onderzoekster Felisa Wolfe-Simon viste hem op uit een arseenrijk en fosfor-arm meer in Californië. Ze claimde dat deze bacterie de fosfor in zijn eiwitten en zijn DNA kon vervangen door arseen. Iets dat nog nooit was vertoond en door biologen tot dan toe als onmogelijk werd beschouwd. Maar Science accepteerde het artikel wèl.

Chemisch gezien zou het in principe misschien kunnen, maar veel onderzoekers voelden aan hun fosforrijke water dat arseen het DNA te instabiel zou maken om er een bacterie uit te bouwen.

Het leverde een hagel van reacties op, variërend van botte ‘kanniewaarzijn’-opmerkingen tot gerichte kritiek op Wolfe-Simons analysemethoden.

Wolfe-Simon hield intussen stug vol dat ze gelijk had en deelde kweekjes van de bacterie uit aan collega’s voor verdere proeven.

Met zo’n kweekje is Redfield aan de slag gegaan. En zij concludeert dat er misschien wel arseen in de DNA-monsters zit maar dat je het er met gedestilleerd water zò uit kunt spoelen. Het zijn dus puur zoutresten uit het voedingsmedium.

In de DNA-moleculen zelf heeft ze met vloeistofchromatografie en massaspectrometrie nog geen tiende procent arseen kunnen aantreffen. Ze kan niet uitsluiten dat de bacterie heel nu en dan per ongeluk arseen inbouwt in een nucleotide in plaats van fosfor, en dat hij daar minder hinder van ondervindt dan het gemiddelde organisme. Chemisch gezien lijken die elementen immers sterk op elkaar. Maar van structurele, doelgerichte vervanging is zeker geen sprake.

Trouwens, de bacteriekweekjes bleken prima te groeien als er geen arsenaat in de voeding zat, maar niet wanneer je er alle fosfaat uit liet. Volgens Redfield zou zo’n bacterie ook wel gek zijn om op arseen over te schakelen als er per saldo nog altijd meer fosfor in zijn water zit, hetgeen in dat meer in Californië het geval schijnt te zijn.

De reactie van Wolfe-Simon is nog niet bekend.

bron: Nu.nl, arxiv.org