Het kan zijn dat er bacteriën bestaan die arseen kunnen gebruiken in plaats van fosfor, maar Felisa Wolfe-Simon heeft daar toch niet het bewijs voor geleverd. Dat valt op te maken uit acht ingezonden brieven die zojuist door Science online zijn gezet.

De eind vorig jaar eveneens in Science gepubliceerde ontdekking van de bacterie, die zou leven in een arseenrijk meer in Californië, maakte meteen een storm van media-aandacht los. Als het echt waar zou zijn dat arseen als vervanging voor fosfor kon dienen, zelfs in DNA, dan zou dat het einde betekenen van het biologische dogma dat voorschrijft dat leven zonder fosfor niet mogelijk is.

Maar er werd meteen al van alle kanten geroepen dat het ‘bewijs’ nogal dunnetjes was en dat bij Wolfe-Simon de wens misschien wel de vader van de gedachte was.

Daarna werd het een half jaar stil. Die tijd blijkt Science nodig te hebben gehad om de commentaren netjes door de peer review te loodsen, en om Wolfe-Simon in staat te stellen er in hetzelfde nummer op te reageren.

Die commentaren, 8 in totaal, zijn niet mals. De helft ervan komt er op neer dat het bestaan van een arseenbacterie net iets te onwaarschijnlijk is Kort samengevat (klik om ze helemaal te lezen!)

- er zijn wel vaker bacteriën ontdekt die met heel weinig fosfor toe kunnen;

- er zijn wel heel wonderlijke beschermingsconstructies nodig om arsenaatesters af te houden van voortijdige hydrolyse;

- fosfaten moeten een lange metabole route moeten afleggen voordat ze in DNA terecht komen, en het is onwaarschijnlijk dat de instabielere arsenaten dat proces overleven;

- arsenaat is, kortom, zo onstabiel en zo ongeschikt om fosfor te vervangen, dat het onwaarschijnlijk is dat er ooit een organisme in die richting evolueert.

De andere 4 beschuldigen Wolfe-Simon en haar groep van een reeks tamelijk stomme fouten:

- door langdurig kweken op een arseenrijk en fosfaatarm dieet kweek je misschien wel mutanten die efficiënter fosfaat opnemen. Het lijkt maar zo dat ze door arseen worden gestimuleerd;

- de auteurs hebben erg hun best gedaan om contaminatie tijdens chemische analyses te vermijden, maar zijn vergeten te checken of er geen fosfaat als verontreiniging in hun kweekbodems zat;

- de auteurs zijn kennelijk vergeten om daadwerkelijk het DNA te analyseren op de aanwezigheid van arseen;

- en hier en daar wordt wel erg raar met foutmarges omgegaan.

Samengevat: het betreft hier vermoedelijk een bacterie die met heel weinig fosfor toe kan, en die met dat beetje fosfor in staat is om in een arseenrijke omgeving te overleven. Knap maar niet wereldschokkend.

In haar verweer stelt Forbes-Wolfe dat ze ondanks alles nog steeds in haar metingen en in het bestaan van de bacterie gelooft. Recent onderzoek zou bijvoorbeeld hebben aangetoond dat arseenverbindingen helemaal niet zo instabiel zijn als iedereen tot nu toe dacht.

Wie wil kijken of de experimenten reproduceerbaar zijn, kan vanaf heden een kweekje van de bacterie bij haar bestellen.

De nieuwsredactie van Nature heeft de eerste commentaren op dat commentaar ook al binnen. Die komen er op neer dat Wolfe-Simon wel erg veel moeite heeft om toe te geven dat ze het ook wel eens mis zou kunnen hebben. Om Rosemary Redfield, een van de felste criticasters, te citeren: “This is entirely a ‘we were right’-response, and that’s a bad sign in science.”

bron: Science, naturenews