Kunt u uw emissies aan de straatstenen niet kwijt? Leg dan milieuklinkers.
Het is grijs, het ligt in het fietspad, het slurpt stikstofoxiden en het heet D-NOx. Langs de Marathonweg in Vlaardingen ligt vijftienhonderd vierkante meter van deze nieuwe, katalytische betonstraatsteen. In de parkeerstroken langs de Amerikalei in Antwerpen is tienduizend vierkante meter gelegd. Producent Struyk Verwo Infra schat dat 42 m2 voldoende moet zijn om de jaarlijkse NOx-uitstoot van één auto te neutraliseren.
Het idee stamt uit Japan, waar men er al sinds 1997 mee experimenteert. Een centimeter onder het poreuze oppervlak van de ‘milieuklinkers’ zit een laag titaandioxide. Deze stof werkt als foto katalysator. Onder invloed van UV-straling uit zonlicht laat hij stikstofoxiden en zuurstof uit de lucht met elkaar reageren tot nitraten. Die spoelen na een regenbuitje vanzelf weg. Ook niet ideaal voor het milieu, maar veel minder erg dan smog.
Mysterie
Voor de wetenschappelijke ondersteuning van het project tekent prof. Johan Martens, van het Centrum voor Oppervlaktechemie en Katalyse van de Katholieke Universiteit Leuven. Hij legt uit dat slechts enkele soorten titaandioxide de gewenste katalytische activiteit vertonen. “Sommige syntheses doen het, andere niet. Het lukt bijvoorbeeld niet met het gewone witte TiO2-poeder dat gebruikt wordt als pigment.”
Voor zover hij weet zijn er op de wereld maar twee productielijnen die een actieve kwaliteit leveren. Maar wat ze anders doen dan de rest, snapt niemand. “Het is een groot mysterie. Met de gangbare karakteriseringen is het niet te achterhalen. Tientallen groepen in de hele wereld studeren erop. Duidelijk is wel dat het te maken heeft met de band gap. De kunst is met zo laag mogelijke energie de elektronen een sprong te laten maken.”
Feit is dat de stenen op labschaal prima werken. “Als je uitlaatgassen over een paar vierkante meter klinkers stuurt, merk je dat het NOx-gehalte significant daalt.” Het zal alleen nog even duren voordat de eerste resultaten van de Belgische en Nederlandse veldproeven binnenkomen. Martens wijst erop dat het NOx-gehalte van de atmosfeer sterk fluctueert. Om de pieken uit te middelen moet je zeker een paar maanden blijven meten.
En Joop Dijkmans, van Struyk Verwo, voegt eraan toe dat de meetsystematiek een kwestie van pionieren is. De Japanse technieken zijn niet goed bruikbaar, onder meer omdat daar vooral in het lab is gemeten. “We hebben er vorige week over gesproken met de TU Delft. Wellicht kunnen we conclusies trekken uit de hoeveelheid nitraat in de klinkers.”
Graffiti
Er lopen meer proeven met titaandioxide. Vorig jaar kondigde Millennium Chemicals een NOx-absorberende muurverf aan met TiO2-nanodeeltjes, plus calciumcarbonaat om de gevormde nitraten te neutraliseren. Martens vertelt dat er ook proeven worden gedaan met ‘zelfreinigende’ verven en ruiten. Hierbij zou TiO2 de afbraak moeten katalyseren van vuile vingers, graffiti en andere organische verontreinigingen.
Of de milieuklinker de eerste doorbraaktoepassing wordt, is niet te voorspellen. Temeer daar Dijkmans nog niets durft te zeggen over de prijs. “Titaandioxide is kostbaar spul, dus duurder dan een gewone klinker wordt hij zeker. Maar het hangt er helemaal van af wat we er verder nog in moeten doen. Voorlopig laten we alleen weten dat we hem hebben.”
Nog geen opmerkingen