Australische boskalkoenen bedekken hun eieren met nanodeeltjes van calciumfosfaat om de bacteriën buiten te houden. En dat werkt heel behoorlijk, melden Amerikaanse onderzoekers in het Journal of Experimental Biology. Ze hopen dat het de weg wijst naar nieuwe antimicrobiële coatings, bijvoorbeeld voor biomedische toepassingen

Het stelt de boskalkoen (Alectura lathami) in staat om zijn eieren te verstoppen onder een composthoop zodat hij er niet zelf op hoeft te gaan zitten broeden. Je zou verwachten dat de micro-organismen, die de compost afbreken en haar daardoor warm houden, binnen de kortste keren ook de eieren binnendringen. Een standaard-eischaal houdt een hoop tegen maar niet alles, en de schaal van een boskalkoenen-ei is ook nog eens een derde dunner dan die van een kippenei. Maar in de praktijk raakt slechts 9 procent van de eieren geïnfecteerd.

Het geheim blijkt nu te zijn dat de kalkoenen-eischalen extreem waterafstotend zijn; volgens de auteurs komen ze dicht in de buurt van de lotusbladeren die gelden als het summum van hydrofobiciteit. De meeste micro-organismen verplaatsen zich met behulp van vocht, en krijgen dus geen kans.

En die hydrofobiciteit blijkt weer te danken aan een coating van calciumfosfaat-nanodeeltjes, met een gemiddelde diameter van 340 nm. Experimenteel kon worden vastgesteld dat bacteriën er inderdaad beroerd op hechten. Dat is maar goed ook, want het inwendige van het kalkoenenei bevat niet meer antimicrobiële enzymen dan een kippenei.

Bij andere soorten is zo’n calciumfosfaatcoating nog maar een paar keer waargenomen, en het zal wel niet toevallig zijn dat daar nóg een Australische vogel met een voorliefde voor composthopen tussen zat. Sommige andere vogelsoorten gebruiken nanodeeltjes van calciumcarbonaat (vateriet), maar de meeste vogels komen niet verder dan een organische coating van glycoproteïnen die juist helemaal niet hydrofoob is.

De auteurs zijn nu heel benieuwd of er in de natuur nog meer van die gespecialiseerde eiercoatings in omloop zijn. In het verleden lijkt daar nog nauwelijks naar te zijn gekeken.

bron: naturenews, JEB