Amyloïde bèta pas gevaarlijk als dodecameer

Een dodecameer van het peptide amyloïde bèta 42 is de échte boosdoener bij de ziekte van Alzheimer. Voorkom dat dit cluster word gevormd en je kunt de ziekte wellicht stoppen, zo stelt Michael Bowers (University of California, Santa Barbara) in Nature Chemistry.

Bowers en collega’s pasten massaspectrometrie op basis van ionenmobiliteit toe om inzicht te krijgen in de manier waarop amyloïde bèta zich groepeert tot clusters. De resultaten bevestigen het reeds langer bestaande vermoeden dat er een reeks verschillende oligomeren in het spel zijn.

Het begint er mee dat amyloïde bèta wordt afgeknipt van het amyloïde-precursoreiwit. Daarbij kunnen twee varianten ontstaan: AB 42 dat bestaat uit 42 aminozuren, of AB 40 dat er aan één uiteinde twee mist.

AB 40 vormt een dimeer of een tetrameer. Dat laatste heeft de vorm van een vierkant en groeit nooit verder; het is niet toxisch. AB 42 daarentegen vormt ringvormige hexameren, waarvan er zich twee kunnen stapelen tot een dodecameer (dus met 12 AB 42-moleculen).

En dat dodecameer is waarschijnlijk wél toxisch. Het kan het de basis vormen voor veel grotere plaques, en wellicht vergiftigt het ook rechtstreeks de hersenen. Ander onderzoek wijst uit dat genetisch gemodificeerde ‘Alzheimermuizen’ alleen deze vorm van amyloïde bèta in hun hersenen hebben zitten.

Bowers verwacht dat er wel een kandidaat-geneesmiddel zal worden gevonden dat de vorming van dodecameren voorkomt. Als dan ook nog een betrouwbare biomarker wordt gevonden die in een heel vroeg stadium aangeeft dat je dat geneesmiddel moet gaan gebruiken, wordt het wellicht mogelijk om het verloop van alzheimer ‘radicaal’ te vertragen.