Angst door chemische ongeletterdheid mag geen drijfveer zijn voor een “not in my backyard” attitude. De Europese ambitie om voortrekker te zijn inzake klimaatdoelstellingen en natuurbescherming mag niet leiden tot het afstoten van een sector die de welvaart van Vlaanderen vormt. Hoewel milieu en klimaat van vitaal belang zijn, mogen we niet vergeten dat werkgelegenheid en economische voorspoed evenzeer cruciaal zijn. 

Enge definitie 

Het verplaatsen van productie naar landen met minder strenge milieuregelgeving zal niet bijdragen aan een duurzamere wereld. Integendeel, het zal resulteren in meer transport en een grotere milieu-impact. We moeten ons afvragen wat het nut is van het streven naar een enge definitie van ‘de groenste van de klas’ te zijn als dit ten koste gaat van jobs en welvaart.

Het is daarom essentieel dat zowel burgers als politici de chemische sector beschouwen als een noodzakelijke partner voor de oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Onderwijsinstellingen en organisaties zoals KVCV en KNCV moeten daarom blijvend inzetten op het correct informeren van de burger op het vlak van wetenschap, en chemie in het bijzonder. 

Enkele voorbeelden van chemische ongeletterdheid en onbegrip: 

• Er wordt gesproken over ‘stikstof’, doelend op specifieke verbindingen zoals stikstofoxiden (NO_x) en ammoniak (NH₃), met aantoonbare milieu-impact. NO_x komen voornamelijk vrij in het verkeer en de industrie, terwijl NH₃ voornamelijk afkomstig is van veeteelt. Het onschuldige stikstofgas (N₂) vormt echter 78% van de aardse atmosfeer. Het is ook van belang op te merken dat “stikstof”-deeltjes zich honderden kilometers ver kunnen verspreiden door de wind. Degelijke kennis is cruciaal om in het stikstofdebat een standpunt in te nemen. 

• Om de impact van producten of installaties correct te beoordelen, moet men het volledige proces, inclusief transport, beschouwen door middel van een levenscyclusanalyse. Deze houdt rekening met alle activiteiten, van grondstofwinning tot en met recycling of afbraak. 

• Zonder de chemische sector zouden we, even gechargeerd, nog steeds naakt in een donkere grot leven, en niet kunnen ‘klagen’ bij een biertje aan de toog of via sociale media, want chemie is onontbeerlijk voor textiel, bouwmaterialen, bierproductie en elektronica. 

Koolstofarme energie 

Natuurlijk moeten we kritisch blijven en problemen met schadelijke producten en wantoestanden zoals het PFAS-schandaal aanpakken. Echter, de chemische sector is een van de meest lerende sectoren en dankzij geavanceerde chemische analyses komen dergelijke problemen aan het licht, waarna de sector zelf vaak oplossingen biedt via innovatie en haar focus op veiligheid.

De overheid moet zich daarom richten op het verankeren van deze sector door onder meer te voorzien in voldoende koolstofarme energie tegen concurrerende prijzen, het aanpakken van loonkostverschillen met de buurlanden en het verminderen van overregulering om de internationale concurrentiekracht te herstellen. Als burger kunnen we tijdens verkiezingen onze steun uitspreken voor politici die werk willen maken van een samenleving waarin de chemische industrie een leidende rol speelt, met aandacht voor duurzaamheid en circulariteit.