Begin vorige eeuw schakelde de Fusarium-schimmel, veroorzaker van de Panamaziekte, het bananenras Gros Michel uit. Boeren kozen vervolgens voor de resistente Cavendish banaan, maar nu bedreigt een nieuwe Fusarium-stam, TR4, ook dit zeer populaire bananenras. Colombiaanse en Wageningse onderzoekers hebben wellicht een oplossing gevonden. Behandeling met een niet-virulente Fusarium-stam houdt de ziekteverschijnselen tegen, zo schrijven ze in PLOS ONE.
Een niet-virulente, dus niet ziekmakende, variant van een ziekteverwekker gebruiken om plantenziektes tegen te gaan is een bekende strategie. Dit bracht promovendus Fernando García-Bastidas en zijn begeleider Gert Kema van Wageningen Universiteit op het idee om deze aanpak ook te testen in bananen. Ze combineerden verschillende niet-virulente Fusarium-stammen met de ziekmakende TR4-stam (Tropical Race 4). ‘En voor de combinatie Race 1 en TR4 waren de resultaten fantastisch’, aldus García-Bastidas. Cavendish bananenplanten die eerst waren behandeld met de niet-ziekmakende Race 1-stam vertoonden veel minder ziekteverschijnselen na infectie met TR4 dan onbehandelde planten.
Genoverdracht
‘Helaas is ook Race 1 nog steeds een ziekteverwekker’ zegt García-Bastidas. Deze stam tast velen andere bananenrassen wel aan en kan dus niet zomaar worden ingezet. ‘Daarnaast weten we van Fusarium dat er horizontale genoverdracht mogelijk is in deze aseksuele schimmel’, zegt Frank Takken, Fusarium onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam die niet bij het onderzoek betrokken was. ’Dus je kan hiermee mogelijk zelfs de pathogene TR4 stammen nog pathogener maken.’
Toch vinden beide onderzoekers de resultaten hoopgevend. ‘Genexpressie analyse bevestigde dat resultaten niet kwamen door competitie of vijandigheid tussen de twee Fusarium-stammen’, legt García-Bastidas uit. De resultaten suggereren daarentegen dat infectie met Race 1 het verdedigingsmechanisme van de bananenplant activeert. Een latere TR4 besmetting krijgt zo geen kans.
Trigger
Juist dit inzicht geeft de onderzoekers hoop dat ze een andere manier kunnen vinden om het verdedigingsmechanisme tegen TR4 te activeren. Daarbij spelen zogeheten trigger moleculen een cruciale rol; die herkennen de ziekteverwekker en zetten de verdediging in actie. Op dit moment is het nog onbekend wat de trigger is van Race 1. De onderzoekers in het team van García-Bastidas, die inmiddels bij KeyGene werkt, zijn er hard naar op zoek om nieuwe aanknopingspunten te vinden voor het beschermen van bananenplanten.
Nog geen opmerkingen