Het Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics heeft als missie om plastic afval 100 % recyclebaar te maken. Is dat mogelijk? En zo ja, wat is daarvoor nodig?

Op 25 mei opende het Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics (NTCP), een onafhankelijk test- en ontwikkelcentrum in Heerenveen dat zich richt op circulair hergebruik van plastics. ‘Door op pilotschaal het sorteer- en wasproces van plastic afval te testen en te onderzoeken, helpen wij verschillende partijen, waaronder verpakkingsproducenten, merkeigenaren en afvalinzamelaars en -recyclers, te innoveren naar 100 % recyclebare plastics’, vertelt directeur Martine Brandsma. Een dergelijke compleet gesloten plastickringloop faciliteren is een mooi streven, maar is het ook haalbaar?

Design for recycling

‘De plastickringloop sluiten is in principe mogelijk’, stelt Kim Ragaert, universitair hoofddocent circulaire plastics van de Universiteit Gent. ‘Er zijn echter wel voorwaarden aan verbonden.’ Volgens de hoofddocent speelt onder meer de strijd tussen marketing en recyclebaarheid een belangrijke rol. ‘Op het moment domineert het aan de man brengen van producten nog vaak over duurzaamheid.’

Ragaert meent daarom dat producenten nog meer moeten werken vanuit het design for recycling-concept. ‘Neem bijvoorbeeld meerlaagse structuren. Die hebben een hoge functionaliteit, maar zijn zeer uitdagend om te recyclen’, legt Ragaert uit. ‘Als we het aantal soorten plastics dat we in producten toepassen kunnen reduceren, én gekende problemen op het gebied van contaminatie kunnen vermijden, zoals het gebruik van inkten en bepaalde kleuren, zijn we al een grote stap verder.’

‘We moeten ook rekening houden met de toepassing van het product’, meent materiaalkundige en eigenaar van cleantech start-up CiorC Jan Willem Slijkoord, die de mogelijkheid tot het sluiten van de plastickringloop ook positief inziet. ‘Als bijvoorbeeld blijkt dat met een recyclebare verpakking de kans op bederf groter wordt, is het wellicht beter om toch te kiezen voor die meerlaagse verpakking waarmee het product langer houdbaar blijft.’ Volgens Slijkoord moet je plastic producten dus ontwerpen met het oog op de algehele milieu-impact, en niet alleen op recyclebaarheid.

Procesoptimalisatie

Verder kunnen volgens beide experts verbeteringen in sorteer- en recyclingtechnieken een belangrijke bijdrage leveren. ‘Er vindt altijd een bepaalde hoeveelheid thermomechanische degradatie plaats bij mechanische recycling; een methode die op dit moment 98 à 99 % van de effectieve recycling in Europa uitmaakt’, legt Ragaert uit. ‘Om toch nog een hoogwaardig plastic te produceren, kunnen we ofwel additieven of nieuw plastic toevoegen, of chemisch recyclen’, voegt Slijkoord toe.

‘Het voordeel van chemische recycling is dat je met behulp van vergassing, pyrolyse, solvolyse of depolymerisatie het plastic kunt terugbrengen naar een extreem zuivere, herbruikbare grondstof’, legt Slijkoord uit. Het proces biedt volgens Ragaert een mooie uitkomst voor onder andere voedselcontactmaterialen, omdat het de weg naar een legitiem toepasbaar product vergemakkelijkt. Maar zoals gezegd, gebeurt recyclen van het plastic slechts voor een heel klein deel chemisch. Ragaert: ‘De industrie staat dus voor de grote uitdaging om deze methode op te schalen naar rendabele, energie-efficiënte plants.’

‘Maar ook binnen mechanische recycling moet innovatie plaatsvinden’, meent Slijkoord. Hij noemt onder meer het belang van de verdere optimalisering van sorterings-, was- en filtratietechnieken. ‘Het NTCP speelt daarin een belangrijke rol’, stelt Ragaert. ‘Dit testcentrum werkt op semi-industrieel niveau en legt daarmee een brug tussen de academici en de industrie. Ik verwacht dat het NTCP nuttige informatie gaat produceren, die zonder twijfel bijdraagt aan het sluiten van de plastickringloop.’