Met nanopalladiumdeeltjes kun je een PSA-test maken die honderdmaal gevoeliger is dan de huidige. Handig als je zeker wilt weten dat een prostaatkankeroperatie is geslaagd, stellen onderzoekers van Michigan Technological University in ACS Nano.

Die test op PSA (‘prostaatspecifiek antigen’) is gewoonlijk een ELISA-assay op basis van antilichamen en peroxidase-enzym uit de mierikswortel (HRP). Voor brede screening op mogelijke prostaatkanker is hij gevoelig genoeg: zolang PSA beneden de huidige detectielimiet blijft wordt nader onderzoek niet de moeite waard geacht. Maar ná een operatie hoort de PSA-concentratie echt tot nul terug te lopen, en als de productie kort daarna toch weer op gang komt is dat een signaal dat de tumor terug is. En dát wil je uiteraard zo vroeg mogelijk weten.

Zo’n enzym is in feite een katalysator en de palladiumdeeltjes van Xiaohu Xia en collega’s zijn dat ook. Het zijn kubusjes met ribben van zo’n 25 nm, gecoat met een laagje iridium van een paar atomen dik. Dat iridium is essentieel; Xia vermoedt dat het niet bijdraagt tot de katalytische activiteit an sich maar wél de hechting van de overige reagentia aan de kubusjes verbetert; zeker weten daoet hij dat overigens nog niet.

Die activiteit is vergelijkbaar met die van HRP, maar de kubusjes zijn zo’n 400 maal efficiënter. En als je ze in de ELISA-assay verwerkt in plaats van dat HRP, dan levert het een detectielimiet op van 0,67 picogram PSA per ml bloedserum, 110 keer lager dan bij de huidige assays.

Xia denkt dat de kubusjes ook bruikbaar zijn om andere reacties te katalyseren waar je HRP voor kunt inzetten, zoals de afbraak van toxische fenolen in industrieel afvalwater.

bron: Michigan Technological University