Revolutionair afvalverwerkingsproces kan alles aan, behalve de milieuwetgeving.

Het doek is gevallen voor Edelchemie. Op 3 februari heeft de provincie Limburg de installaties verzegeld. Oprichter Leo Nevels had het bedrijf in Panheel een dag eerder al vrijwillig stilgelegd, naar het heet ‘om escalatie te voorkomen’. De 23 werknemers staan op straat.

Het was de slotakte van een juridisch drama dat vele jaren heeft geduurd. ‘Wij waren gedwongen deze stap te zetten’, stelt verantwoordelijk gedeputeerde Herman Vrehen in een persbericht. “Het kan en mag niet zo zijn dat een bedrijf gewoon in werking blijft zonder geldige vergunning. Het is uniek dat een bedrijf wordt stilgelegd, maar wij zijn overtuigd van de juistheid van deze beslissing.’

De juiste mix

Edelchemie is Nevels’ levenswerk. De 71-jarige ingenieur is al 48 jaar bezig met wat hij zijn ‘nuloptie’ noemt, een proces voor de verwerking van problematische chemische afvalstromen. “De mix van afvalstoffen is in principe ontstaan uit eenvoudige grondstoffen. Net als wij mensen”, zo legt hij uit. “En naar eenvoudige grondstoffen keren ze ook terug. Een mengsel van metalen dat via elektrolyse is op te werken, vloeibare resten die bruikbaar zijn als kunstmest, en een lava-achtig materiaal, obsidiaan.”

De nuloptie kent drie stappen. Stap één (Europees octrooi EP0486728) is een drie tot acht dagen durend pyrolyse- en verbrandingsproces in een horizontale oven, zestien meter lang en vier meter hoog. Er gaat tien tot zestig ton afval per keer in, en Nevels maakt dui­ delijk dat zo’n batch zorgvuldig moet worden samengesteld. “Energiedragend afwegen tegen energievragend, zuur tegen alkalisch, reducerend tegen oxiderend. Je krijgt een mengsel van afvalstromen binnen. Uit duizend soorten maak je, zeg, twintig mixen.”

Uit de oven komt een zwaar beladen gasstroom. Octrooi nummer twee (EP0426215) beschrijft de rookgasreiniging, opgebouwd uit natte wassers. Wat overblijft is as en die wordt verglaasd tot obsidiaan in een smeltoven volgens octrooi EP0430369.

Nevels heeft ook processen ontwikkeld om fotografische ontwikkelbaden te recyclen en om broom terug te winnen uit kunststoffen. Al met al claimt hij een totaaloplossing te kunnen aanbieden. “Een tot twee installaties per land, voor 25 miljoen euro per stuk, en je kunt al je probleemafval verwerken zonder reststoffen.”

COMPLOT

Aan de provincie Limburg lijkt het niet besteed. Over de milieuvergunning van Edelchemie is eindeloos geruzied. Volgens woordvoerdster Pascalle Wetzels komt het erop neer dat Nevels’ aanvragen nooit compleet waren. Zo liet hij na het verplichte geuronderzoek te laten uitvoeren. Bovendien kon Edelchemie zonder kostbare verbouwingen nooit aan de eisen voldoen. De bestaande vergunning liep eind 2004 af, waarna Gedeputeerde Staten lieten weten dat het ‘ondenkbaar’ was dat er een nieuwe zou worden afgegeven.

Onzin, zegt Nevels. “Die aanvraag heb ik door Witteveen + Bos laten opstellen. Je maakt mij niet wijs dat z’n groot inge­ nieursbureau geen ontvankelijke revisieaanvraag kan indienen.” Hij vermoedt dan ook een complot. De nuloptie werkt te goed. Volgens Europese richtlijnen zou hij op grote schaal moeten worden toegepast en dat brengt gevestigde belangen in gevaar. Als voorbeeld noemt Nevels de vervuilde mijnsteen van de staatsmijn Maurits, die ooit in grindgaten in de Maas is gestort. Met de nuloptie zou je die schoon kunnen krijgen, maar dat kost de provincie te veel geld. En dan is het handiger om Edelchemie met verzonnen klachten over geuroverlast de nek om te draaien. Wetzels haalt er de schouders over op: “Er zijn echt heel veel klachten geweest.” Volgens haar heeft onderzoek trouwens geleerd dat de nuloptie die mijnsteen helemaal niet schoon krijgt.

Nevels richt zich voortaan liever op het buitenland. Hij is onder meer in gesprek met farmaceutische bedrijven in Zwitserland. “Ik had de nuloptie bedoeld voor Nederland, als exportproduct. Maar hij gaat nu aan Nederland voorbij.”