In Saoedi-Arabië krijgt Jorge Gascon de kans originele strategieën te ontwikkelen voor CO₂-hergebruik.

‘Als ik dit aanbod had afgeslagen, was ik mijn hele leven blijven twijfelen’, zegt Jorge Gascon (41). Vorig jaar verruilde de in Spanje geboren onderzoeker de Technische Universiteit Delft, waar hij sinds 2014 hoogleraar catalysis engineering was, voor de King Abdullah Univer­sity of Science and Technology (KAUST) in Saoedi-Arabië. Daar leidt hij het KAUST Catalysis Center, waar bijna 150 mensen werken.

Omdat ruwe olie niet voldoende meer opbrengt, willen de Saoedi’s er zelf kunststoffen en basischemicaliën van gaan maken. KAUST, opgezet als een soort westerse oase, moet de benodigde kennis inbrengen. De nationale petrochemie, met name Sabic en Saudi Aramco, heeft eigen R&D-centra op de campus. ‘Dat ze aan de overkant van de straat zitten, brengt samenwerking met de industrie toch wel naar een ander niveau’, stelt Gascon.

Er wonen nu 4.000 werknemers en hun familie. ‘Er zijn 160 hoogleraren en daar zitten 70 à 80 nationaliteiten tussen. Het is een overweldigende sociale ervaring. En wat betreft onderzoeksfaciliteiten is het net Disneyland.’

Ruimte

Over zijn onderzoek praat Gascon het liefst. Net als eerder in Delft is hij bezig met metal organic frameworks (MOFs), onder meer voor katalyse en gasscheiding. ‘Maar we werken ook hard aan de rechtstreekse omzetting van ruwe olie in chemicaliën. De uitdaging is daarbij om een aantal katalytische processen tegelijk te laten verlopen in één reactor. MOFs zijn voor zoiets niet geschikt, denk eerder aan zeolieten. Er komen wat octrooien aan.’

‘Ik kan elk moment van richting veranderen’

Hij krijgt er alle ruimte voor. ‘In Nederland is het heel lastig om een nieuw onderwerp op te pakken. Geldschieters willen altijd weten of je er wel ervaring mee hebt. Hier krijg ik elk jaar een budget om te doen wat me bevalt, en ik kan elk moment van richting veranderen als het nodig is.’

Gascon is sterk geïnteresseerd in de CO₂-problematiek. In zijn ogen moet de chemische technologie die oplossen, omdat de mensheid haar energieverbruik niet zo snel zal veranderen. ‘En Ik geloof nog altijd dat de beste route om CO₂ om te zetten in chemicaliën, bestaat uit een combinatie van waterstofproductie en conventionele katalysatoren. De natuur splitst het proces ook: die gebruikt zonlicht om NADH te produceren, maar laat de Calvincyclus, die NADH benut om CO₂ enzymatisch te kunnen omzetten, in het donker verlopen. Je kunt zeggen dat de natuur niet zo efficiënt is, maar Ben Feringa heeft al eens opgemerkt dat we ons door haar moeten laten inspireren zonder haar exact te kopiëren. Het gaat om het concept. Op KAUST kan ik dat soort dingen onderzoeken, ook al gaat het in tegen de consensus dat het helemaal met foto- of elektrokatalyse moet.’