Uit de bacterie Geobacillus thermodenitrificans is een antibioticum te isoleren dat koeien beter van een uierontsteking afhelpt dan de huidige middelen. Het is tevens een goed alternatief voor het populaire voedselconserveermiddel nisine, meldt Wilfred van der Donk (University of Illinois at Urbana-Champaign) in PNAS.

Het nieuwe middel heeft de naam geobacilline I meegekregen. Het is een peptide dat moleculair gezien sterk lijkt op nisine, maar de eiwitvolgorde is net iets anders. Daardoor kunnen zich 7 inwendige thioether-crosslinks vormen in plaats van 5, met als gevolg dat er ook 7 lussen worden gevormd.

Het resultaat is dat geobacilline stabieler is bij hogere temperatuur, wat ook logisch is omdat G. thermodenitrificans een thermofiele bacterie is. Nog belangrijker is dat geobacilline stabiel blijft bij een neutrale pH. Nisine is eigenlijk alleen in een zuur milieu echt stabiel.

Van der Donk heeft het desbetreffende gen inmiddels overgezet naar een E.coli-cultuur, zodat hij voldoende geobacilline in handen kon krijgen om uitgebreid proefjes mee te doen. Het blijkt ongeveer tegen dezelfde bacteriën te werken als nisine, en het lijkt waarschijnlijk dat ook het werkingsmechanisme (gaten boren in de celwand) wel ongeveer hetzelfde zal zijn.

Wat wel meteen opviel is dat geobacilline duidelijk effectiever dan nisine is tegen Streptococcus dysgalactiae, een van de veroorzakers van mastitis oftewel uierontsteking.

Uiteraard blijft het de vraag of het daadwerkelijk gaat lukken om nisine uit de markt te drukken, een middel dat al in 1969 werd goedgekeurd als bacteriedodend voedseladditief en nu in meer dan 50 landen op industriële schaal wordt toegepast.

En mocht u het zich afvragen: Van der Donk is inderdaad Nederlander van geboorte. Hij studeerde scheikunde in Leiden, vertrok toen naar de VS voor een promotie-onderzoek en is daar sindsdien altijd blijven hangen.

bron: PNAS, University of Illinois