Multiple sclerose en soortgelijke ziekten ontstaan doordat de myelinelaag om zenuwen niet in staat is myeline basisch eiwit op te nemen. Dit stellen onderzoekers van UC Santa Barbara (UCSB) in PNAS.

Myeline bestaat in principe uit verschillende lipide dubbellagen, opgebouwd uit vetten, eiwitten en wat water. Om goed te werken, moet er zo min mogelijk water tussen de lagen in zitten en moeten deze lagen zo dicht mogelijk op elkaar zitten. Voor dit laatste gebruikt myeline het myeline basisch eiwit (MBP), dat als een soort lijm tussen de lagen werkt.

De Californiërs onderzochten de werking van dit eiwit in zowel gezond als ziek myeline. Ze brachten meerdere laagjes aan op een mica plaatje en stelden deze in staat met elkaar te binden in aanwezigheid van MBP. Daarna trokken ze de myelinelaagjes weer uit elkaar. Ze bestudeerden dit met atomic force microscopie en een methode die Jacob Israelachvili, professor aan UCSB, in de jaren 70 mede ontwikkelde. Met die methode bestudeer je oppervlaktekrachten. Ziek myeline bleek veel minder goed in staat MBP op te nemen. Daardoor vormt het minder goed op elkaar gepakt, en dus zwakkere membraanlagen.

Myeline is de isolator van zenuwceluiteinden, die nodig is om ervoor te zorgen dat de spierwerking in werking blijft. Dat ziektes zoals MS myeline aantasten en er zo voor zorgen dat spierfunctie vermindert of zelfs helemaal verdwijnt, is al veel langer bekend. Nu is dus ook bekend hoe dat komt; de myelinelagen hechten minder goed aan elkaar en gedragen zich steeds meer als gel in plaats van een solide laag. Zo kan er water in doordringen waaraan de zenuwimpulsen hun sterkte verliezen.

De methode waarop de Amerikanen myeline onderzochten wijkt af van de gewoonlijke genetische, cellulaire of immunologische methoden om ziektes te bestuderen. De onderzoekers hopen dat het een stap is op weg naar het volledig begrijpen van demyelinerende ziektes zoals MS. De volgende stap is het ontwikkelen van een gebruiksvriendelijk instrument dat je in ziekenhuizen en klinieken kan gebruiken om de voortgang van ziektes te bestuderen. ‘We zijn nu met aan het samenwerken met een lokaal ziekenhuis dat ons bijvoorbeeld membranen uit leukemische bloedcellen kan leveren, zodat we die kunnen bestuderen,’ zegt Israelachvili.

Bron: PNAS