Gedragscode Biosecurity moet misbruik wetenschap voorkomen

Wetenschappers in de life sciences moeten zich veel meer bewust worden van het risico dat hun werk wordt misbruikt voor terroristische doeleinden, en onderzoeksresultaten alleen publiceren als het belang voor de wetenschap groter is dan het risico van misbruik. Dat is de boodschap van de gedragscode, die de Werkgroep Biosecurity van de KNAW maandag heeft gepresenteerd.


De KNAW is in overleg met het ministerie van OCW over een vervolgtraject dat de Gedragscode Biosecurity “een blijvend zeer prominente plaats moet geven in de denk- en handelwijze van betrokkenen.” Dat doel moet worden bereikt door middel van debatten, workshops en publicitaire activiteiten.

Wat dat laatste betreft schrijft de gedragscode redacties van vak- en beroepstijdschriften voor dat ze regelmatig aandacht dienen te besteden aan biosecurity, door te schrijven over eventuele actuele ontwikkelingen en interviews te houden met deskundigen. In hoeverre je dergelijke gedragsregels kunt opleggen aan de vrije pers, wordt er helaas niet bij verteld. Uit de gedragscode blijkt ook nergens dat de journalistiek bij het overleg is betrokken.

Ook websites van bijvoorbeeld beroepsverenigingen zouden moeten meedoen, liefst door een vaste informatiepagina aan te maken.

De wetenschappers zelf moeten hun onderzoek routinematig screenen op ‘duale’ aspecten, dat wil zeggen informatie die door terroristen kan worden misbruikt. Zit dat soort gevoelige informatie er in, dan moet de afweging worden gemaakt of het niet beter is om niet te publiceren.

Daar wordt wel de opmerking bij gemaakt dat de gedragsregels niet zijn bedoeld om bij voorbaat onderzoek en wetenschappelijke publicaties te belemmeren. “Uitgangspunt is de zoveel mogelijk ongestoorde voortgang van het wetenschappelijk onderzoek en de daaraan onlosmakelijk gekoppelde publicatie van onderzoeksresultaten.” De werkgroep verwacht dat in “verreweg de meeste gevallen” de publicatie gewoon door kan gaan, “ofwel omdat het risico uitermate beperkt is, ofwel omdat de baten van het onderzoek opwegen tegen de risico’s.” Eventueel kan “de wijze van publiceren zodanig zijn dat het, voor personen die hiervan misbruik zouden willen maken, geen kant-en-klare recepten oplevert.”

Waarmee dus impliciet wordt aangenomen dat terroristen weinig verstand van life sciences hebben en alleen uit de voeten kunnen met een kant-en-klaar voorgekauwd recept. Waarschijnlijk omdat je anders beter helemaal niets meer over het vakgebied kunt publiceren. Elk potentieel target voor een nieuw geneesmiddel is er in principe ook eentje voor een biologisch wapen.

De gedragscode komt overigens voort uit wereldwijde afspreaken, die in 2005 zijn gemaakt door 68 wetenschappelijke academies. De KNAW is zo’n beetje de eerste die daar serieus wat mee heeft gedaan.

bron: KNAW