Speciaal voor ontwikkelingslanden is een wegwerplab-op-een-chip ontwikkeld waarmee bloed snel en goedkoop kan worden getest op HIV, syfilis en andere infecties. Veldtests in Rwanda hebben uitgewezen dat het concelpt echt werkt, melden Samuel Sia (Columbia University, New York) en collega’s in Nature Medicine.

De uitvinders voorspellen dat hun ‘mChip’ niet meer dan een dollar per stuk hoeft te kosten wanneer hij eenmaal in massaproductie is. Bovendien werkt hij zonder elektriciteit en zonder externe meetapparatuur, zodat je er ook buiten het lab iets aan hebt.

Technisch gesproken is het een ELISA-assay, die werkt met antilichamen gekoppeld aan nanogouddeeltjes. In het lab wekt zo’n assay met een stuk of 14 reagentia en wasvloeistoffen die je achtereenvolgens aan het monster moet toevoegen. Op de chip worden druppeltjes van al die reagentia van tevoren opgeslagen in één vloeistofkanaaltje, met luchtbelletjes er tussen om ze gescheiden te houden.

Dat ‘laden’ van de chip kan in een gespecialiseerd westers lab gebeuren; volgens de auteurs blijven zelfs de meest kritische componenten minstens 6 maanden goed bij kamertemperatuur. Maar desnoods kan het ook in het veld, door een lokale laborant met een vaste hand en een reeks injectiespuiten.

Aan het uiteinde van de chip zit ook zo’n injectiespuit. Zodra je langzaam de plunjer naar buiten trekt, worden de vloeistoffen vanzelf in de juiste volgorde door de chip heen gezogen, waarbij ze onderweg het bloedmonster (een druppeltje is voldoende) meenemen. Het idee is dan dat een positief of negatief analyseresultaat zich uit in een kleurverandering die je met he blote oog kunt waarnemen, zodat je daar ook geen extra apparatuur voor nodig hebt.

Om de productiekosten laag te houden worden de chips niet uit glas gemaakt maar uit kunststof, met behulp van een spuitgietmachine.

De auteurs hebben de prototypes uitgeprobeerd in een ziekenhuis in Kigali, de hoofdstad van Rwanda. Normaal kost een HIV-test daar minstens een paar dagen omdat de monsters naar een lab elders in de stad moeten, met de mChip ben je in een kwartier klaar. En een test van 70 bloedmonsters van mensen waarvan de HIV-status bekend was, leverde in 69 gevallen de juiste diagnose op - dat lab doet het niet veel beter.

Een serie tests met dubbele chips die naast HIV ook syfilis konden aantonen was met een specificiteit van 76 procent iets minder overtuigend, maar voor een prototype nog steeds lang niet slecht.

bron: BBC News