True Beauty laat zien hoe de kunst voldoende heeft aan de buitenkant van de wetenschap.

Voor Stephen Hawking was wetenschap ook kunst’, concludeerde de hoofdredactie van het dagblad NRC bij het overlijden van de man die ‘de pure, fundamentele wetenschap voor het voetlicht wist te houden’. Het Stedelijk Museum Breda hing meteen een afdrukje van dit commentaar bij de ingang van True Beauty, een expositie die probeert te laten zien hoe kunstzinnig wetenschap kan zijn.

Met de nadruk op probeert. Want terwijl Hawking vooral de conceptuele schoonheid van wetenschappelijke inzichten uitdroeg, gaat het in Breda meer om visuele bijproducten die je zonder enig inzicht ook mooi kunt vinden.

Sterren

Neem bijvoorbeeld de spil van de expositie, de 83-jarige Bredanaar Hubert Leyen­deckers. Die is zijn hele leven al gefascineerd door de sterren, en zijn werk ademt dan ook een onmiskenbaar sciencefictionsfeertje. Maar als typisch product van de kunstacademie heeft hij al zijn wetenschap van horen zeggen. Het levert kunst op die, hoe aantrekkelijk ook, eigenlijk weinig met het thema te maken heeft.

Maar wat te zeggen van het fotografische werk dat ernaast hangt? Wie kan omgaan met een elektronenmicroscoop, en met Photoshop voor de inkleuring, hoeft enkel nog een willekeurig organisme in de vacuümkamer te schuiven om iets kunstzinnigs te produceren. Wie achter een telescoop zit en foto’s van planeten schiet, kan Photoshop overslaan. Van de objecten in kwestie hoef je verder niets te weten. Zelfs als de kunstenaar er wel degelijk verstand van heeft (de vrouw die met haar pasgeboren zoontje een MRI-selfie maakte, blijkt neurowetenschapper) zie je dat er niet aan af.

‘Het gaat meer om visuele bijproducten’

Je ziet soms niet eens meer over welke tak van wetenschap het gaat. Een haarzakje van een kat blijkt amper te onderscheiden van Jupiter, een bekermos lijkt op een met fractals gegenereerde computertekening en de balletjes en stokjes van Franck Bragi­gand blijken geen moleculen voor te stellen, maar sterrenbeelden.

Slechts een paar mensen weten kunst en wetenschap serieus te combineren. Zo maakt de Canadees François-Joseph Lapointe abstracte afbeeldingen door verwantschappen uit te plotten tussen de leden van zijn micro­bioom. De leukste bijdrage is wellicht die van Jan-Maarten Luursema, die als atypisch product van de kunstacademie tevens is gepromoveerd in de cognitieve psychologie en nu trainingen ontwikkelt voor chirurgen. Hij toont filmpjes van slijmzwam Andi die zich een weg vreet door een labyrint van gelabelde havermoutklonten, daarbij orakelspraak uitend via een eigen Twitteraccount.

True Beauty is zeker inspirerend. Maar alles bij elkaar ga je snappen waarom Hawking meer van de klassieke muziek was. Geluidsgolven zijn tenminste wél pure fundamentele wetenschap.

True Beauty is te zien tot en met 19 augustus.