Midden in de COVID-19-pandemie komt de uitwisseling van onderzoeks-data eindelijk in een stroomversnelling, stelt biosemanticus Barend Mons opgelucht vast. ‘Bij een tweede golf kunnen we wellicht meer levens redden.’

In de jaren negentig verbaasde malariaonderzoeker Barend Mons (63) zich al over begrippen in de levens­wetenschappen met verschillende schrijfwijzen. De eencellige die malaria veroorzaakt, heeft namelijk zes synoniemen. Ook zijn er afkortingen met allerlei mogelijke betekenissen. Zo verwijst PSA naar meer dan tweehonderd genen, eiwitten en andere begrippen. ‘Voor ons is dat al lastig, maar de computer begrijpt daar helemaal niets van. In 2005 zei ik daarom al dat we onze data beter machine readable konden publi­ceren, met het oog op AI-algoritmes.’

Inmiddels is Mons hoogleraar biosemantiek aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en grondlegger en ambassadeur van de FAIR-principes. Die gaan ervan uit dat gegevens uit verschillende onderzoeken vindbaar (Findable), toegankelijk (Accessible), interoperabel (Interoperable) en herbruikbaar (Reusable) moeten zijn voor computer en mens. Mons: ‘De samenvatting van FAIR is eigenlijk: The machine knows what I mean. En dat is toepasbaar van chemie tot sociale wetenschappen.’