Voor eiwitonderzoeker Laura Heitman is 2018 een topjaar.

‘Dit jaar is er best veel gebeurd’, bevestigt Laura Heitman (37). Deze zomer ontving de Leidse associate professor een Vidi-beurs van onderzoeksinstituut NWO voor haar onderzoek naar GPCR-receptoreiwitten in celmembranen. Begin september huldigde de Euro­pean Federation for Medical Che­mistry haar in Ljubljana, Slovenië, als runner-up voor de EFMC Prize for a young medical chemist in academia. ‘Je mag het podium op, dus het voelt alsof je gewonnen hebt.’

En begin oktober, tijdens de Dutch Medicines Days, kan ze wellicht een Prix Galien Research Award (voorheen bekend als de Galenusprijs) mee naar huis nemen. Die nominatie was iets meer werk dan bij de EFMC. ‘Na kandidaatstelling door je leidinggevende vraagt het bestuur je een dossier over jezelf te maken en in te dienen’, vertelt Heitman, die nuchter is over haar kansen. ‘33 %, de andere twee genomineerden hebben ook een mooie staat van dienst.’

Aan GPCR-eiwitten werkt ze sinds haar promotie, die startte in 2004. Ze ontdekte het onderwerp als tweedejaars biofarmaceutische wetenschappen en was meteen verkocht. ‘Ik vond het een mooi idee, een groot eiwit als slot met een klein molecuul als sleutel.’ Voor die studie koos ze wél heel bewust. ‘Toen ik twaalf was overleed een oom aan multiple sclerose, en sindsdien wil ik geneesmiddelen ontwikkelen. Dat bepaalt het traject dat ik al heel lang volg. En ik ben nieuwsgierig: er zijn heel veel eiwitten binnen het lichaam, hoe kun je die zo moduleren dat het een geneesmiddel oplevert?’

‘Je kunt een balans hebben tussen wetenschap en privé’

Heitman maakte naam met twee toppublicaties waarin eiwitbindingskinetiek een rol speelde. In 2012 beschreef ze in Science hoe Na⁺-ionen binden aan een GPCR-eiwit. En eind 2016 haalde ze Nature met het kristallografische bewijs dat een GPCR kleine moleculen bindt op twee plekken tegelijk. Een daarvan blijkt aan de binnenkant van de cel te zitten, als geheel nieuw aangrijpingspunt voor geneesmiddelen. ‘Mijn Vidi-aanvraag borduurt hierop voort. ‘Zo’n high impact-publicatie is een goede basis voor een beurs.’

Rolmodel

Heitman moet toegeven dat ze minder de diepte in kan gaan, nu ze groepsleider is. ‘Het lukt nog als je een onderzoeksaanvraag schrijft, maar mijn laatste labjournaal is van 2012. Ik ben nu vaak op reis om resultaten van mijn aio’s en postdocs te presenteren of ik geef onderwijs.’

Zelf presenteert ze zich intussen graag als rolmodel. ‘Ik vind dat er te weinig vrouwen in de wetenschap zijn, maar ik wil vooral ook uitstralen dat je een balans kunt hebben tussen wetenschap en privé. Dat laatste gaat over je gezin, maar ook over hobby’s. En het geldt voor mannen én vrouwen. Mensen vergeten vaak dat je ook succesvol kunt zijn zonder jezelf drie slagen in de rondte te werken. Al doe ik dat nu en dan natuurlijk ook.’