De Brainprize van de Deense Lundbeck Foundation gaat dit jaar onder meer naar alzheimeronderzoeker Bart De Strooper van de KU Leuven.

Na een lange carrière in het alzheimeronderzoek krijgt hoogleraar Bart De Strooper (58) van de Katholieke Universiteit Leuven de prestigieuze Brainprize. ‘Welk van mijn onderzoeken de doorslag heeft gegeven, weet ik niet’, vertelt De Strooper. ‘Maar mijn ontdekkingen van de rol van preseniline en gammasecretases in alzheimer en de notch signaling pathway waren waarschijnlijk het belangrijkst.’ Deze prijs wordt elk jaar door de Deense Lundbeck Foundation uitgereikt aan een of meerdere neurowetenschappers die een grote bijdrage aan het veld leverden en nog steeds onderzoek doen.

Als student had hij niet kunnen voorspellen dat hij zich op alzheimer zou gaan richten. ‘Ik heb eerst geneeskunde gestudeerd’, blikt De Strooper terug. ‘Na mijn doctoraat wilde ik medisch onderzoek doen.’ Op aanraden van hoogleraar Van Leuven van de KU Leuven is De Strooper toen het alzheimeronderzoek ingegaan. ‘Er was toen nog veel onbekend over deze ziekte en er waren weinig onderzoekers mee bezig.’ In de loop van de tijd is zijn motivatie wel veranderd. De Strooper: ‘Eerst was het gewoon een interessant vakgebied waarin nog veel te ontdekken viel, maar inmiddels ben ik echt bezig voor de patiënten.’

Wetenschappers kijken nu anders naar alzheimer dan aan het begin van zijn carrière, merkt De Strooper op. ‘Toen zagen ze alzheimer als onvermijdelijk. Nu is dat fatalisme weg en zoeken er steeds meer mensen naar een oplossing.’ Hij zag deze trend eerder in andere vakgebieden. ‘Vroeger was er een enorme druk om aids en kanker op te lossen. Dit trok toen ook veel jonge onderzoekers naar die vakgebieden.’

Blik op de toekomst

De Strooper is heel optimistisch over de toekomst. ‘Met al deze nieuwe onderzoekers verwacht ik een explosie van nieuwe inzichten en creatief werk.’ Hij ziet vooral kansen voor de academische wereld. ‘Ik ben een groot propagandist van fundamenteel onderzoek. In de academische wereld is het mogelijk om onzekere ideeën te volgen. Grotere farmaceutische bedrijven, die natuurlijk winst moeten maken, kunnen dit soort risico’s niet nemen.’ Toch ziet De Strooper ook een rol voor deze bedrijven. ‘In tegenstelling tot een universiteit kunnen zij wel grootschalig medicijnen testen.’

‘Inmiddels ben ik echt bezig voor de patiënten’

Maar voordat de medicijnontwikkeling kan beginnen, is er eerst meer fundamenteel onderzoek nodig, volgens de hoogleraar. Wel krijgen onderzoekers een steeds beter idee van de oorzaken. ‘Zo is er ontdekt dat, naast amyloïde plaques, ook microglia, astroglia en hersenvasculatuur mogelijk een rol spelen bij de ontwikkeling van alzheimer. We weten nu al veel meer dan toen ik begon in dit vakgebied.’