Waargebeurd horrorverhaal over een biomedische start-up die heel Silicon Valley bedroog.

Sommigen, inclusief hoofdpersoon Elizabeth Holmes (foto), zullen Bad Blood seksistisch vinden. Auteur John Carreyrou, reporter bij de Wall Street Journal, legt meer de nadruk op haar prille leeftijd, mooie ogen en zwoele stem dan op haar hoge intelligentie. Maar juist dankzij die uitstraling wist Holmes, ceo van biotechbedrijf Theranos in Palo Alto, een indrukwekkende reeks gefortuneerde oudere heren volledig in haar ban te krijgen. Ze wilden gewoon niet geloven dat ze werden besodemieterd, al lag het er duimendik bovenop.

De 19-jarige Holmes lijkt het goed te hebben bedoeld toen ze in 2004 haar chemiestudie afbrak en Theranos oprichtte. Ze wilde rijk worden, maar wilde óók kankerpatiënten helpen, die bloed moesten laten prikken tot ze geen bruikbare ader meer overhadden. Ze droomde van een microfluïdisch lab-op-een-chip dat snel wat biomarkers mat om op basis daarvan de chemo te doseren.

Het werkte niet, en toen begonnen de leugens. Niemand mocht weten dat de versie 2.0 een primitieve miniatuurrobotarm bevatte om vloeistoffen door de immunoassayprocedure te pipetteren. Een kaboutertje zou nog betrouwbaarder zijn geweest. Dus ging er een kast omheen die absoluut nooit open mocht.

Oververhit

Niet alle demonstraties mislukten en Holmes kreeg een drogisterijketen zo gek om bloedafnamepunten te plannen in duizenden filialen. Om honderden bloedtests te kunnen aanbieden kreeg de robot er wat instrumenten bij. Wegens oververhitting werkte het toen helemaal niet meer, wat Holmes weer oploste door in haar hoofdkwartier stiekem een batterij conventionele analyse-apparaten te laten neerzetten. De bloedsamples gingen daar per koerier naartoe.

Om aan voldoende volume te komen moesten de samples zo sterk worden verdund dat de analyses nergens meer op sloegen, maar ja. Een paranoïde veiligheidsbeleid, dat zogenaamd kennisdiefstal moest belemmeren, hield pottenkijkers uit de buurt. En pure intimidatie zorgde ervoor dat werknemers zelfs ná hun ontslag hun mond stijf dichthielden.

‘De analyses sloegen nergens meer op’

In 2015 werd goudhaantje Holmes allerwegen geprezen als een tweede Steve Jobs. Forbes schatte haar bedrijf in op $ 9 miljard. En toen kregen ex-medewerkers last van hun geweten, trotseerden Theranos’ advocaten en lieten samen met Carreyrou de zeepbel klappen. Inmiddels zijn Holmes en haar coo (tevens huisgenoot, wat óók niemand mocht weten) Ramesh Balwani aangeklaagd wegens wire fraud, oftewel oplichting via mediakanalen.

Holmes wilde zelf niet meewerken aan Bad Blood en degenen die het wel deden, zijn overduidelijk rancuneus. Carreyrou zet met name Balwani neer als een karikatuur van een foute Indiër, en er zal wel meer overdrijving in zitten. Maar in grote lijnen lijkt het verhaal te kloppen. Een must read, speciaal voor wie dankzij een labachtergrond de horror optimaal kan appreciëren.

John Carreyrou.

Knopf Doubleday, 2018.

340 pagina’s.

€ 24,99