Je kunt werken aan een extreem specialistisch deelgebiedje van de chemie met een onzekere route naar toepassing, of aan iets wat heel concreet invloed heeft op potentieel miljoenen mensen. Anja Dieleman, onderzoeker aan de Wageningen Universiteit & Research (WUR), kiest voor het laatste. Ze doet ‘strategisch en toegepast onderzoek voor en met de glastuinbouwsector’ naar de condities waaronder gewassen optimaal groeien.

Dat het lekker concreet lijkt, betekent niet dat het eenvoudig is. Dieleman duikt snel de diepte in en praat vol vuur over absorptiespectra, 3D-modellen met raytracing, robotica, gewasfysiologie en fotosynthese. ‘Een vertical farm is een hightechsysteem waarin je zo veel mogelijk parameters wilt kunnen controleren’, zegt ze. ‘In een traditionele kas is er nog veel invloed van buiten en dus veel onvoorspelbare variatie. Maar als het klimaat in je kas niet uniform is, is je product niet uniform.’

’De genetica heeft zich tot op heden vooral geconcentreerd op ziekteresistentie en niet op groeioptimalisatie onder verschillende kleuren licht’

Dus hoe zorg je dat zowel horizontaal als verticaal exact dezelfde condities gelden voor parameters als licht, luchtstroom, nutriëntenconcentratie, temperatuur en vochtigheid? De foto van Dieleman tussen de komkommerplanten toont de oplossing waar ze met haar team van de WUR aan werkt: een daglichtloze teeltcel waar je de klimaatfactoren helemaal in de hand hebt, ook wel bekend onder de – ‘enigszins misleidende’ – term vertical farm.

Zo’n systeem kun je heel precies sturen en de exacte golflengte van het licht is daarin een van de cruciale factoren. Leds hebben de intrinsieke eigenschap dat ze – in tegenstelling tot de standaard hogedruk natriumlampen – op een golflengte naar keuze licht uit kunnen zenden. De absorptiepieken van komkommer-chlorofyl zitten vooral in rood, met een beetje blauw. ‘Maar als je ze onder leds met alleen deze golflengtes groeit, krijg je toch afwijkingen’, vertelt Dieleman. ‘Ver-rood blijkt ook belangrijk, maar we begrijpen nog niet goed hoe dat komt. De genetica heeft zich tot op heden vooral geconcentreerd op ziekteresistentie en niet op groeioptimalisatie onder verschillende kleuren licht.’

‘Een nieuwe proef starten is net als de lente!’

Gevraagd naar het leukste aspect van haar werk, blijkt vooral de diversiteit voor Dieleman aantrekkelijk. ‘De tuinbouw is een innovatieve sector met een groot economisch belang. Mijn werk beweegt zich tussen fundamenteel én toegepast onderzoek enerzijds, en informatie-uitwisseling met allerlei stakeholders anderzijds.’ Maar ze blijft ook een onderzoeker, dus doet ze ook graag proeven. ‘Bijvoorbeeld helemaal uitzoeken wat groen licht voor een plant doet, hoe dat precies werkt op niveau van lichtabsorptie in een blad, het effect op de bladstand. Dat je dat gaat begrijpen en dan ook aan iemand anders kunt uitleggen is iets waar ik veel plezier uit haal. Een nieuwe proef starten is net als de lente: het veelbelovende begin van iets moois!’