Faillisementen. Bezuinigingen. Handelsoorlog. Afgekapte onderzoeksprogramma’s. Verboden woorden. Inconsistent beleid. Vragenlijsten voor wetenschappers. (Zelf)censuur. Fabrieken die sluiten. Stakende academici. Safe havens voor wetenschappelijke vluchtelingen. Actieplannen. Noodmaatregelen. Brandbrieven. Protesten.

En dan laat ik al het doorlopende, gruwelijke nieuws over menselijk (oorlogs)leed nog achterwege. Geef de nieuwsmijders eens ongelijk. Het Amerikaanse maandblad The Atlantic gaf de cover van hun februari-nummer de onheilspellende kop ‘The Anti-Social Century’ mee. Hoewel dat vooral duidt op de groeiende trend om steeds minder (fysiek) met anderen je tijd door te brengen, vond ik het ook heel erg aansluiten bij het gevoel dat je krijgt als je het nieuws nog wel volgt.

Nieuwsmijder ben ik niet (dat zou vanuit mijn vak ook heel erg vreemd zijn), maar af en toe even vluchten uit de deprimerende waan de dag, dat doe ik wel. Niet door een lange wandeling te maken of een ingewikkelde taart te bakken — het werk moet natuurlijk wel gewoon doorgaan — maar door even iets heel anders te lezen. Als wetenschapsjournalist ben je dan gelukkig uitstekend gepositioneerd om je onder te dompelen in iets waar je lekker je hersens over kunt laten kraken en dat tegelijkertijd ook voldoende professioneel relevant is waardoor het niet voelt als werkontwijkend gedrag.

‘Als we het vandaag niet uitvogelen, ach, dan is er morgen weer een kans’ 

Mijn vluchtonderwerp is de Origin of Life. Het is een heerlijke bestemming om een tijdje te vertoeven. Het gaat echt ergens over, het is een megabreinbrekend vraagstuk, er is binnen het veld lekker veel discussie en het heeft tegelijkertijd totaal geen haast. Als we het vandaag niet uitvogelen, ach, dan is er morgen weer een kans. Dus toen ik tijdens het scrollen door de Nature-site stuitte op een Perspective getiteld ’Intellectual frameworks to understand complex biochemical systems at the origin of life’ zag ik het allemaal meteen weer een stuk zonniger in.

In dit lange — ook fijn! — stuk gaan Burckhard Seelig en Irene Chen in op het belang van een theoretisch kader om grip te krijgen op de centrale vraag: hoe is vanuit een collectie losse moleculen de stap gezet naar een samenhangend energieverbruikend geheel dat zichzelf niet alleen in stand wist te houden, maar ook zich blijvend heeft weten te ontwikkelen? Seelig en Chen zoomen daarbij, startend vanuit de (zeker niet onomstreden) ‘RNA world’ theorie, in op het molecular bricolage-concept.

Wat nou als de verschillende componenten van een levende cel eerst zijn ontstaan met een heel andere functie dan ze nu vervullen? En dat ze vervolgens als in een papiercollage — waarbij de losse snippers ook eerst ergens anders onderdeel van waren voordat ze in een nieuw knutselwerk samenkwamen — elkaar hebben gevonden in een geheel nieuwe setting? Zoals een levende cel? Het zou een antwoord kunnen zijn, maar misschien ook niet. Ik ga het stuk zeker nog eens lezen. Maar eerst roept het ‘echte’ werk alweer.