We moeten het eens hebben over storytelling. Wetenschapsvoorlichters gebruiken die term steeds vaker in plaats van ‘persbericht schrijven’. Elk persbericht moet immers lezen als een pageturner.
Lastig jargon en wetenschappelijke mitsen en maren maken plaats voor een smeuïg plot met concrete voorbeelden die de lezer aanspreken. De kern daarvan is een hardnekkig probleem, liefst een dat ons allen bedreigt, maar dat gelukkig wordt opgelost door een vastberaden held: de wetenschapper.
Verhalen over wetenschappers die de mensheid met bovenmenselijk vernuft een stapje dichterbij het Beloofde Land brengen, gaan er bij veel media in als koek. Het is nu eenmaal makkelijker om één persoon te interviewen over het praktische nut van een vinding, dan om het moeizame, jarenlange gerommel van hele vakgebieden in beeld te brengen. Bovendien biedt zo’n heldenepos meteen zicht op een ontroerend tv-item over De Mens Achter De Wetenschapper. Probeer anders maar eens een tearjerker te maken over beeldanalyse-algoritmes.
Dat die heldenverhalen niet altijd recht doen aan de werkelijkheid, bleek tijdens de mediastorm over de allereerste foto van een zwart gat, gemaakt door de Event Horizon Telescope. Tweehonderd wetenschappers van over de hele wereld hadden jarenlang aan het project gewerkt. Toch kwam op zeker moment, dankzij persvoorlichters van het Massachusetts Institute of Technology, één Held bovendrijven: de computerwetenschapper Katie Bouman. ‘De vrouw achter de eerste foto van een zwart gat’, jubelden de media al snel.
Hoewel dat nergens op sloeg – geen van de drie gebruikte algoritmes achter de foto was van haar afkomstig – bleek de mythe lastig te ontkrachten. Een knappe, jonge vrouw als heldin van de astronomie, daar waren we onderhand aan toe! Een oude foto van Bouman, waarop de onderzoeker met haar handen voor de mond geslagen kijkt naar de resultaten van een vroege testversie, sprak honderd keer meer tot de verbeelding dan de werkelijkheid. Toen de Amsterdamse wetenschapsvoorlichter Nadine Boke het misverstand op Twitter onder de aandacht bracht, werd ze dagenlang uitgescholden voor seksist. Zo makkelijk laten we ons onze helden niet afnemen!
Het oudst bekende heldenepos gaat over Gilgamesh, een held die de onsterfelijkheid najaagt. Na lange omzwervingen steelt een slang het kruid dat hem het eeuwige leven kan geven en keert Gilgamesh teleurgesteld naar huis terug. Ik kan geen plot bedenken dat de wetenschappelijke praktijk van alledag beter beschrijft. Wetenschapsvoorlichters, doe er je voordeel mee.
Nog geen opmerkingen