Eind dit jaar wil ik het vliegtuig pakken naar Vancouver, Canada. Een fantastisch vooruitzicht en tegelijkertijd knaagt er iets: de bijbehorende hoeveelheid CO₂-uitstoot van ruim 2.000 kg.

Ter vergelijking: jaarlijks stoot een gemiddeld huishouden qua energieverbruik slechts tweemaal zoveel uit. Vooralsnog neemt het toerisme (grotendeels luchtvaart) 5 % van de wereldwijde uitstoot voor zijn rekening, maar Paul Peeters, lector aan de NHTV Breda, verwacht dat dit percentage flink gaat stijgen. Zelfs zodanig, zo blijkt uit zijn proefschrift, dat die in 2070 in zijn eentje evenveel CO₂ zal uitstoten als in het Parijse klimaatakkoord is afgesproken voor alle sectoren tezamen – de luchtvaart werd daar toen nota bene buiten gelaten.

In de Kwestie komt dezelfde Peeters aan het woord naar aanleiding van de terugkerende discussie in Nederland of Schiphol verder mag groeien of niet. Centraal binnen die discussie staat niet zozeer de impact van het aantal vlieguren op het klimaatakkoord als wel de impact van CO₂ en vooral (ultra)fijnstof op onze gezondheid; omwonenden en milieubewegingen maken zich daar grote zorgen om. Omdat er nog bar weinig bekend blijkt te zijn over het effect van ultrafijnstof en de bijdrage van het vliegverkeer daaraan startte het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu een onderzoek. Al is het nog even wachten op de resultaten, die volgen pas in 2021.

Steeds vaker wachten bezorgde burgers niet totdat hun overheid in actie komt. Zo gaan in het project CurieuzeNeuzen 20.000 Vlamingen na in hoeverre zij worden blootgesteld aan NO₂. Citizen science als dé manier om hiervan een beeld op straatniveau te krijgen, en daarmee een betere inschatting van de gevolgen ervan op onze gezondheid. Liesbeth Gijsel, coördinator van het Vlaamse platform Iedereen Wetenschapper, ging in De Standaard nog een stap verder. Volgens haar kan dergelijke wetenschappelijke kennis ook macht betekenen. Zo sloegen in een Amerikaanse stad inwoners de handen ineen met wetenschappers om de drinkwaterkwaliteit te meten. Het resultaat – te veel lood in het water – dwong het stadsbestuur tot actie.

Wetenschap heeft geregeld impact en zeker niet alleen door misstanden aan de kaak te stellen. Zo kan zij als geen ander zichtbaar maken wat voor meerwaarde er nog te halen valt uit bestaande processen. Wat dacht je van waterzuiveringsinstallaties naast schoon drinkwater bioplastics laten produceren? Of microbiële brandstofcellen uit (industrieel) afvalwater hoogwaardige organische verbindingen laten maken? Ontginning van afvalwater zal de petrochemie in de toekomst niet kunnen vervangen. Maar voor het tweede proces hebben wetenschappers als grondstof nog een troef in handen: CO₂. Daar kan ik wel wat van missen.

Puck Moll, vak-/eindredacteur C2W