Goed nieuws! Eindelijk is er een enzym dat ons van ons plastic afvalprobleem gaat verlossen, zo lieten de media medio april weten. ‘Scientists accidentally create mutant enzyme that eats plastic bottles’, meldde de gerespecteerde Engelse krant The Guardian.

De bron, de PNAS-publicatie van de University of Portsmouth, las daarentegen eerder als een grondige kristallografiestudie, waarbij de onderzoekers de 3D-structuur van PETase tot in detail bepaalden.

O ja, én de Engelse wetenschappers veranderden PETase per ongeluk zo dat het PET beter afbreekt (een klein beetje ten opzichte van een al lage efficiëntie overigens). Dáárop sloegen de media aan. Of eigenlijk vooral op het te positieve persbericht van de universiteit zelf. Want de meeste krantenberichten waren de deur al uit voordat de feitelijke publicatie online kwam. De onderzoekers zelf roepen vooral op om PETase verder te gaan ‘engineeren’ om te zien wat er mogelijk is.

Als een publicatie wél direct voorhanden is, verdiepen de media zich er dan in? In ieder geval niet in het geval van de publicatie in The Lancet over het effect van alcoholgebruik, waar eveneens in april commotie over ontstond. The Guardian – ja, daar is hij weer – maakte ervan: ‘An extra glass of wine a day will shorten your life by 30 minutes.’ Het internationale onderzoeksteam stelde wel dat alcohol op alle hart- en vaatziektes, behalve een hartaanval, een negatief effect heeft. En dat ongeacht hoeveel je drinkt.

de Volkskrant liet zich in het verder prima geschreven artikel over dit onderwerp ook verleiden tot de uitspraak dat je dat ene glaasje per dag maar beter kunt laten staan. ‘Gezond drinken bestaat toch niet.’ Dat is een brug te ver. Zoals de krant later zelf schreef: ‘Maar als je naar álle sterfte-oorzaken kijkt, wijst deze studie dus niet uit dat je van een glas alcohol per dag aantoonbaar korter leeft.’

Die toelichting stond in een rectificatie die de Volkskrant plaatste, waarin de krant ook toegaf dat hij het artikel beter had moeten bestuderen. Om vervolgens alle schuld af te schuiven op de geïnterviewden die de krant niet hadden geattendeerd op deze fout. Journalist Maarten Keulemans deed er op Twitter nog eens een schepje bovenop: ‘Eén glas alcohol is al dodelijk, meldden we op gezag van liegende onderzoeker en overdrijvende voorlichters.’ Hij verwees hierbij naar het Erasmus MC dat de krant tipte over het onderzoek.

Met deze onprofessionele retoriek gooide de Volkskrant zijn eigen glazen in. Het persbericht van het Erasmus MC gaf de studie niet goed weer – evengoed als de University of Portsmouth haar onderzoek te positief bracht – maar je bronnen hoor je te kennen. En als wetenschapsjournalist weet je ook dat wetenschappers zich zelden ferme uitspraken laten ontvallen, daarvoor is de materie simpelweg te complex.

Kortom, totdat de dames en heren wetenschappers het er unaniem over eens is, neem ik nog lekker een glaasje rood bij het eten.