Het was een bizar gezicht. Terwijl de Covid-pandemie in alle hevigheid doorwoedde, de zorg piepte en kraakte onder de extra belasting, de economie zuchtte onder de beperkingen en de samenleving zich vertwijfeld afvroeg waar de uitgang uit deze ellende was, liepen honderden gelovigen – waaronder relatief veel vertegenwoordigers van de risicogroepen – in ganzepas hun kerkgebouw in Barneveld binnen. Daarbij passeerden ze zorgmedewerker Chris, die zijn zeldzame vrije tijd benutte om bij de ingang te protesteren. ‘We werken keihard voor de gezondheid van anderen en dan is dit zo pijnlijk om te zien’, tekende De Gelderlander op uit zijn mond.

De gebeurtenis is geen incident. Ook in bijvoorbeeld Staphorst negeerden 1.800 gelovigen verspreid over drie kerkdiensten de coronarisico’s en wuifden daarmee de noodkreten van de overbelaste zorg weg. Het toont maar weer eens aan hoe ver sommige stromingen binnen de kerk zijn afgedwaald – niet van hun god uiteraard, maar van de samenleving. Dat ze zichzelf en hun drang om hun geloof te willen belijden boven het maatschappelijk belang plaatsen, heeft niets te maken met de naastenliefde die wordt gepredikt in de bijbel, maar alles met een asociale houding. De onthutste poging tot rechtvaardiging van de enkeling die voor de camera verscheen was een textbook example van wereldvreemd gedrag.

Wekelijks breekt de politie tientallen illegale rave party’s op. Hoe leg je deze nauwelijks risico lopende jongeren, die net als de gelovigen wanhopig op zoek zijn naar iets van gemeenschapszin, uit dat veelal kwetsbare ouderen prima met een paar honderd tegelijk samen mogen komen, maar dat zij met hun feestje kunnen rekenen op ieder een boete van € 95? Dat kún je helemaal niet uitleggen, hoezeer minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge dat namens zijn christelijke achterban ook probeert. Schermend met de vrijheid van godsdienst in de Grondwet maakte hij slechts een niet-bindende afspraak met het CIO (Interkerkelijk Contact in Overheidszaken) en laat hij de eigenlijke beslissing rond het doorgaan van kerkdiensten over aan de kerken zelf. De meeste geloofshuizen nemen gelukkig hun verantwoordelijkheid, maar de voorspelbare uitzonderingen voeden de publieke verontwaardiging. Terecht: als de vrijheid van godsdienst de samenleving in gevaar brengt, is dat wetsartikel dringend toe aan revisie.

Ironisch genoeg zijn er in deze discussie veel parallellen te trekken tussen de hardliners binnen de geloofsgemeenschap en Covid-vaccinweigeraars. Beider gedrag is te kenschetsen als egoïstisch en ingegeven door onbewezen overtuigingen. Het kabinet wil niet aan verplicht vaccineren en daar is wetenschappelijk inderdaad veel voor te zeggen. Maar het kabinet is ook niet te porren voor de realistischer light-versie hiervan, namelijk vaccinweigeraars beperkingen opleggen: geen toegang tot massabijeenkomsten, musea, kinderopvangcentra. In landen om ons heen gebeurt het al of wordt het op zijn minst serieus overwogen.

Vaccineren doe je niet alleen voor jezelf. De veelbesproken groepsimmuniteit, die we alleen bereiken als voldoende mensen zich laten vaccineren, beschermt ook de kwetsbaren op wie vaccins minder of zelfs geen effect hebben: ouderen, diabetici, kankerpatiënten of mensen met een donororgaan. De keuze vóór vaccinatie is een keuze vóór de solidariteit en naastenliefde waar een moderne, inclusieve samenleving én de grote religies op gestoeld zijn. Omgekeerd geldt dat een keuze tégen vaccineren betekent dat je ergens een argument hebt gevonden dat voor jou zwaarder weegt dan het beschermen van de kwetsbaren in onze samenleving.

Het is niet langer vol te houden dat die argumenten rationeel zijn. Inentingen hebben historisch gezien een fenomenaal track record en de Covid-vaccins vormen geen uitzondering. Op 25 december hadden de VS 1,9 miljoen vaccins van Pfizer-BioNTech en Moderna toegediend, met de volgende rapportcijfers: 353 geregistreerde adverse effects, merendeels milde allergische reacties; 8 werden aangemerkt als serious, met 4 ziekenhuisopnames tot gevolg; niemand is overleden, niemand houdt naar verwachting blijvend letsel over aan de vaccinatie. Het rapport van Covid-19 in de VS steekt daar grimmig bij af: 334.000 doden onder 19,2 miljoen besmette personen, vermoedelijk honderdduizenden met langdurige of blijvende klachten (long haul covid). Een intensieve voorlichtingscampagne (waar blijft die in Nederland!?) kan met deze cijfers een succesverhaal worden.

Kiezen mensen er toch voor geen Covid-vaccin te nemen op basis van het enige wat hen nog ter beschikking staat – oneiglijke argumenten of religieuze overtuiging – dan passen daar beperkende maatregelen bij. Niemand zou een risico moeten hoeven lopen omdat iemand anders geen onderdeel wil zijn van de oplossing tegen de grootste medische crisis van de laatste decennia.

Misschien wordt het tijd dat we het debat wat minder politiek correct gaan voeren.