Hans, een chemicus die een familiebedrijf in snoepgoed leidt, bezoekt een oude studievriend. Die vertelt hem dat hij een voedingsadditief onderzoekt dat ook Hans’ bedrijf gebruikt. Zo begint het artikel ‘Slim omgaan met ethische dilemma’s’ op de website Manage­ment Impact. Het lijkt er sterk op dat de stof kankerverwekkend is. Wat moet Hans met die informele informatie? Zal hij de informatie al delen met zijn medebestuursleden? Of wachten tot de bevoegde instanties in actie komen? Ook dat laatste wringt.

Het is een schitterend voorbeeld van een duivels dilemma, waarmee we in een of andere vorm allemaal wel een keer in onze loopbaan worden geconfronteerd. Een ethische vraag die in het verlengde hiervan ligt, is hoeveel bewijslast er nodig is voordat je een stof op de rode lijst zet. Recentelijk nog lanceerde de Europese Commissie het plan om de hoeveelheid acrylamide in levensmiddelen aan banden te gaan leggen (zie Chemie actueel C2W14). Het is een van de weinige voorbeelden waarbij het voorzorgsprincipe zijn werk doet. In het geval van acrylamide is het bewijs bij mensen nog niet sluitend, aldus de EFSA, maar geven dierproeven voldoende aanleiding. En hoe moeilijk/makkelijk is het vervolgens om dit molecuul te omzeilen?

In sommige gevallen trekt de industrie zich onnodig zelf terug. Neem de E-vrije producten waarmee producenten nu adverteren, puur gevoed door de ongegronde angst van consumenten. Rosanne Hertzberger geeft met het boek Ode aan de E-nummers een waardevolle bijdrage aan het creëren van een reëel beeld van die stoffen (zie Mediapagina C2W14). Maar dat wetenschap overbrengen op een groot publiek geen peulenschil is, liet diezelfde Hertzberger zien in ‘haar’ Zomergasten. Het leverde ons de insteek voor het opiniestuk (zie opinie C2W14) op: hoe leg je bètawetenschap het best uit?

Ook de rest van C2W 14 kun je door een ethische bril lezen. Het One-Flow-project (C2W14) voorziet een toekomst waarin medicijnen uit één flowreactor rollen. Een ‘robotchemicus’ is in dit proces onmisbaar. Hoe gaan we om met het uit handen geven van een verantwoordelijk deel van onze job aan computers en software? En de resistentie tegen antibiotica kent veel scherpe, ethische kantjes. De start-up AGILeBiotics (C2W14) ontwikkelde een methode om nieuwe antibiotica te kunnen realiseren.

En dan het artikel dat mij aanzette tot dit redactioneel, ‘De spelregels van moleculaire wetenschap’ (studentenspecial C2W14). Lotte Asveld van de TU Delft vertelt daarin: ‘Veel van mijn studenten hebben de neiging om ook ethische dilemma’s te benaderen als een rekensom met één goede oplossing.’ Het zegt mij hoe noodzakelijk het is dat elke bètastudent met wetenschapsethiek in aanraking komt. En dan niet pas in het potentiële promotietraject, zoals Jan Reedijk van de Universiteit Leiden oppert. Jonge studenten zouden niet rijp genoeg zijn… Dat wij het aanstormend talent niet weten te bereiken, zullen we niet bij hen, maar bij onszelf moeten zoeken. Hoe maak je jonge mensen bewust van ethische dilemma’s?

Puck Moll, Eindredacteur C2W, pmoll@c2w.nl