De veiligheid van glyfosaat staat ter discussie. Een eventueel verbod op glyfosaat in de landbouw is slecht voor landbouw en milieu, zegt Corné Kempenaar, senior onderzoeker agrosysteemkunde in Wageningen. Toxicoloog Henk Tennekes wil af van alle chemische bestrijdingsmiddelen.

‘Op dit moment is glyfosaat het enige herbicide waarmee je meerjarige onkruiden in akkerbouwrotaties kunt bestrijden. Zonder dit middel zul je zien dat een aantal gewassen in de geïntegreerde landbouw uit rotaties gaat verdwijnen, zoals uien. En dat rotaties minder intensief worden. Dat betekent minder hoogwaardige marktgewassen en meer granen en maïs.Verder kun je groenbemesters (gewassen die je plant voor meer organische stof in de grond, red.) minder goed telen, omdat de optie om de groenbemester effectief te doden verdwijnt. Daar zijn weliswaar alternatieve middelen voor te bedenken, maar die zijn minder effectief en slechter voor het milieu.Ten slotte zou een verbod op glyfosaat in de landbouw het telen met minimum tillage (minimaal ploegen, red.) onmogelijk maken. Voorwaarde voor telen met zo min mogelijk grondbewerking is dat onkruid met een breedwerkend middel tot in de wortels gedood wordt. Dat kan op dit moment alleen met glyfosaat.

‘Sommige gewassen zullen verdwijnen’

Voeg hierbij dat niet-chemische methoden objectief gezien zeker net zo milieubelastend zijn als glyfosaat, en je ziet dat een verbod geen voordeel heeft voor de landbouw of het mileu. Onkruideggen of -branders doden meer bodemleven dan de toepassing van glyfosaat. Een verbod zou op korte termijn alleen drinkwaterbedrijven, die nu last hebben van de stof bij productie van drinkwaterproductie, voordeel geven. Maar die krijgen er later vast een minder plezierige stof voor terug. Een verbod op glyfosaat in de landbouw raad ik daarom niet aan.
Ik ben niet voor chemie, maar voor zorgvuldig gebruik van niet-chemische en chemische methoden in geïntegreerde gewasbescherming. Daar past glyfosaat prima in.’

‘Ik ben mordicus tegen al het gebruik van glyfosaat. Veel onderzoek wijst uit dat blootstelling aan glyfosaat kankerverwekkend kan zijn, de embryo-foetale ontwikkeling kan verstoren en chronische nierproblemen kan veroorzaken. Niet alleen in dierproeven, ook bij mensen. In Argentinië en Sri Lanka staat de toepassing van glyfosaat daarom in het middelpunt van heftige kritiek. Ik vind het verschrikkelijk arrogant dat Westerse wetenschappers deze bevindingen stelselmatig negeren. We hebben hier een sterke pesticidenlobby. Het is dan ook terecht dat het publiek niet meer luistert naar elkaar tegensprekende wetenschappers en zich laat leiden door een eigen gevoel van onveiligheid. Ik zou ook iedereen willen aanklagen die weet hoe het zit en er niks aan doet. Onze landbouw pleegt roofbouw op onze aarde. En onze instituties slapen.

‘We moeten snel af van het gebruik’

We moeten snel af van al het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen. Voor de Tweede Wereldoorlog konden we ook zonder. Je kunt ook wieden om van onkruid af te komen. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen en mestdumping heeft in enkele decennia de bodemvruchtbaarheid, de gewasweerbaarheid, de biodiversiteit en onze eigen gezondheid ernstig ondermijnd.

Doorgaan op die weg is rampzalig. Na de watersnoodramp van 1953 wisten we ook niet precies hoe we de verkorting van de kustlijn technisch moesten aanpakken, maar wel dat zoiets nooit meer mocht gebeuren. Eenzelfde urgentie bestaat nu voor een radicale ommekeer in de landbouw. Het is tijd voor een deltaplan agro-ecologie.’