Op deze plek werd even geleden door Arjen Dijkgraaf een weinig vleiend beeld geschetst van de chemie. Waar natuurkundigen het wetenschapsnieuws domineren en hoogbegaafdheid en relativeringszin werden toegedacht, turen scheikundigen blijkbaar in een hoekje naar een reageerbuisje en zien ze het grote plaatje niet. Zo’n boodschap in het lijfblad van de KNCV, dat vraagt om een reactie. De RSC doet het dan beter door de chemie niet slechts te ondersteunen, maar ook te vieren. De ACS heeft zelfs een monument opgericht voor de centrale rol van onze wetenschap, de brug tussen natuur- en levenswetenschappen, tussen fundamenteel en toegepast onderzoek (ACS Central Science).
Die centrale rol is natuurlijk een vloek en een zegen. Een vloek omdat de chemie klaarblijkelijk niet altijd de publieke waardering krijgt die ze verdient. Dat chemici medicijnen maken, zorgen voor schonere brandstoffen of oplaadbare batterijen en dat chemie de ‘kwaliteit-van-leven’-wetenschap is, is onvoldoende bekend. Net als de chemie achter Nobelprijzen voor blauwe LEDs of de behandeling voor rivierblindheid en malaria. Er is meer dan genoeg te vieren, als we ons maar niet in een hoekje laten zetten.
Een zegen blijft het ook: onderzoek wordt immers alsmaar meer interdisciplinair. Dit geldt zeker voor het duurzaamheidsonderzoek, waarvan de uitdagingen recent zijn samengevat in de Sustainable Development Goals (SDG) van de VN. Een provocatieve oproep in Nature Chemistry aan de chemie om een leidende rol in het onderzoek rond deze SDG te pakken, was uiteindelijk de aanleiding was voor Dijkgraafs weinig flatteuze oordeel. De SDG bieden echter juist een kans om het publieke imago van de chemie om te vormen van probleemveroorzaker tot dat van sleutelwetenschap voor het realiseren van een echt duurzame wereld. Dit vergt uiteraard veranderingen in onderwijs, onderzoek en wetenschapsfinanciering. Om met die laatste twee te beginnen: thematisch is er veel overlap tussen de SDG en de Nationale Wetenschapsagenda en biedt dit veel inhoudelijke aanknopingspunten voor de Nederlandse chemie. Laten we gehoor geven aan het gedane appèl en werken aan oplossingen voor duurzame energievoorziening, grondstofschaarste, schone drinkwatervoorziening, voedselveiligheid, etc. Als we zo opnieuw een centrale rol kunnen nemen, dan zou dit zomaar eens de gouden eeuw van de chemici kunnen worden. Kijken wie dan het wetenschapsnieuws domineert.