Veilig werken in een laboratorium is veel meer dan het simpelweg afvinken van een protocol. Een solide kwaliteitssysteem vormt dan ook de noodzakelijke basis voor een veilige en efficiënte werkomgeving. Door processen, documenten, risicoanalyses en trainingen met elkaar te verbinden, ontstaat een integraal systeem dat continu verbetert. Lees hier hoe dat werkt.
Veiligheid in het laboratorium is geen keuze, maar een absolute noodzaak. Dagelijks werken laboranten met chemische stoffen, biologische agentia en geavanceerde apparatuur. Een klein foutje kan grote gevolgen hebben, zowel voor de gezondheid van medewerkers als de kwaliteit van onderzoeksresultaten. Daarom volstaat het niet om alleen te vertrouwen op veiligheidskleding en beschermingsmaterialen. Een geïntegreerd kwaliteitssysteem, in laboratoria het liefst afgestemd op normen zoals iso 15189 en iso 17025, vormt de ruggengraat van een veilig en efficiënt laboratorium.
Audits: de spiegel van het laboratorium
Een krachtig voorbeeld van integratie binnen zo’n kwaliteitssysteem is het interne auditproces. Tijdens een interne audit worden niet alleen procedures, documenten en eventuele afwijkingen gecontroleerd, maar ook de competenties van medewerkers. Zo worden alleen personen met de juiste training en competentie (bijvoorbeeld ‘Interne auditor’) ingezet bij het uitvoeren van audits. Dit voorkomt dubbele werkzaamheden en zorgt dat gegevens maar op één plek worden vastgelegd. Bovendien kunnen bij het selecteren van audittypes direct processen, normhoofdstukken of risico’s uit het documentmanagementsysteem (DMS) worden meegenomen.
Van bevinding naar verbetering
Wanneer er bij een audit bevindingen naar voren komen, kan een CAPA (Corrective and Preventive Action) worden gestart. Zo borgt een organisatie de maatregelen die genomen moeten worden om de oorzaak van een afwijking weg te nemen en herhaling te voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan aanpassingen in procedures of werkinstructies (SOP’s), die vervolgens weer via een Management of Change (MoC) in het kwaliteitssysteem worden doorgevoerd. Op die manier is iedereen direct op de hoogte van belangrijke wijzigingen.
Inzicht door dashboards en rapportages
Naast audits en CAPA’s zijn dashboards en rapportages onmisbaar. Ze geven laboratoria inzicht in trends en terugkerende afwijkingen. Hierdoor wordt het mogelijk om proactief te handelen in plaats van reactief achter problemen aan te lopen. Incidenten, risico’s en overige data komen samen in één overzicht, zodat snel duidelijk is waar de verbeterkansen liggen.
Een stevig fundament voor laboratoriumveiligheid Een integraal kwaliteitssysteem biedt dus niet alleen een veilige werkomgeving, maar ondersteunt ook continu verbeteren. Het koppelt processen, documenten, risico’s,
trainingen en CAPA’s op een heldere manier aan elkaar. Zo ontstaat een consistent en aantoonbaar fundament voor laboratoriumveiligheid, waarin elke verandering direct wordt doorgevoerd en bewaakt. En dat scheelt niet alleen tijd, maar ook frustratie en onnodige fouten.
Door deze geïntegreerde aanpak wordt veiligheid een vanzelfsprekend onderdeel van de dagelijkse praktijk. Zo blijft het laboratorium niet hangen in losse Excel-sheets en papieren dossiers, maar ontwikkelt het zich tot een moderne, flexibele organisatie. Uiteindelijk profiteert iedereen daarvan: van de laborant op de werkvloer tot de klant of patiënt die bouwt op betrouwbare uitslagen.
