Marina en ik begonnen tien jaar geleden met ongeveer zestig andere eerstejaarsstudenten aan de universitaire bachelor Scheikundige Technologie in Eindhoven. Ik had mijn hele leven in regio Eindhoven gewoond en bleef dus dicht bij huis, maar Marina kwam uit Brazilië en woonde pas sinds haar twaalfde in Nederland. Haar gezin verhuisde voor haar vaders werk bij DSM en Nederlands was haar derde taal, na Portugees en Engels. De lessen in de bachelor waren destijds in het Nederlands, net als de meeste gesprekken tussen studenten, wat haar prestaties extra indrukwekkend maakt.

Het is een gelukkig digitaal weerzien. We blikken snel terug op de afgelopen tien jaar, ik leg uit dat ik nu journalist ben en Marina vertelt hoe ze promovendus werd. ‘Ik zei altijd dat een PhD niets voor mij was. Promovendi beschreven het als de meest stressvolle periode van hun leven, of klaagden dat ze de hele tijd alleen werkten. Het klonk als een nachtmerrie.’

Marina’s overtuiging wankelde tijdens haar afstudeeronderzoek bij Merck. Al haar begeleiders waren gepromoveerd en ze waardeerde de manier waarop zij over chemie nadachten. ‘Dat zat nog niet in mijn hoofd en ik kwam er ook niet bij. Ik ging erover nadenken en begon de PhD te zien als een periode van persoonlijke ontwikkeling. Het was mijn zoektocht om een manier van denken en problemen oplossen te leren.’

‘Promovendi beschreven het als de meest stressvolle periode van hun leven, of klaagden dat ze de hele tijd alleen werkten. Het klonk als een nachtmerrie.’

Responsieve polymeren

In de vier jaar die volgden was ze promotieonderzoeker in de groep van Albert Schenning (Stimuli Responsive Materials and Devices, SFD). Ze ontwikkelde polymeren die reageren op externe stimuli, met een focus op vloeibaar kristallijne polymeren (LCP’s). Het uiteindelijke doel van de groep is om responsieve polymeren te ontwikkelen en die te integreren in nieuwe apparaten.

Marina’s onderzoek gaat van fundamenteel begrip over de moleculaire structuur tot een zachte robot die loopt onder invloed van licht. ‘Deze moleculen kunnen licht absorberen en transformeren in een mechanische deformatie. We onderzochten hoe de moleculaire structuur het materiaal beïnvloedt en waren in staat om die deformaties op een functionele manier te benutten zodat we apparaten konden bouwen.’ Ze publiceerde onder andere in Advanced Science.

Marina promoveerde in minder dan vier jaar cum laude en won op 18 oktober 2021 de TU/e PhD thesis award voor het beste promotieonderzoek. Ze overwoog serieus om een postdoc te doen, maar Marina koos voor een baan bij de Amsterdamse startup Findest. ’Tijdens de PhD leerde ik de academische wereld kennen en nu ben ik nieuwsgierig naar hoe de industrie werkt. Daarnaast staat de startup-mentaliteit dichtbij de academische manier van werken, die ik zeker kon waarderen en die volgens mij moeilijk te vinden is in een groot bedrijf.‘

‘Mijn PhD was de beste keuze die ik had kunnen maken, maar ik was klaar voor iets anders dan labwerk.’

Ze is uiteindelijk zeer positief over haar ervaringen als promovendus. ‘Het was de beste keuze die ik had kunnen maken. Ik had geluk dat de groep zo’n fijne omgeving was. Ik kreeg alle steun die ik nodig had en werd constant gestimuleerd om samen te werken, kennis te delen en persoonlijke vaardigheden te ontwikkelen.’

Onderzoekers op de universiteit werken aan het grensgebied van de kennis, legt Marina uit. ‘De robots die we bouwden waren alleen proof of concept. Je drijft de innovatie voor vele decennia later.’ Bij Findest is ze Technology Scout op het gebied van materiaalkunde en chemie. De Amsterdamse startup ontwikkelde een eigen functionele zoekmachine en Marina gebruikt die machine om klanten te helpen innoveren. ‘Een bedrijf is op zoek naar een technologie om iets te bereiken of om een probleem op te lossen. Wij bieden een scoutingsdienst aan om de beste technologie voor hen te vinden om hun doelstellingen te bereiken.’

Balans bewaren

Er zijn veel overeenkomsten tussen de onderzoeksgroep en het kleine bedrijf. ‘De omgeving was en is vriendelijk, behulpzaam en open voor discussie. Iedereen heeft een stem, we proberen veel en als het niet werkt, veranderen we het totdat het wel werkt en ik ben nog steeds met innovatie bezig.’ De verschillen zitten hem vooral in het dagelijkse werk. ‘Ik doe geen project meer voor mezelf, maar met een team en met klanten. Je creativiteit moet binnen een bepaald kader passen en binnen de PhD was ik vrijer. Ik lees nu papers, in plaats van dat ik het labwerk doe en ze zelf schrijf.’

Uiteindelijk wil Marina de balans bewaren tussen haar professionele en haar persoonlijke leven. Ze is graag in de natuur, bij voorkeur op het strand en in de oceaan met een surfplank. ‘Ik zie wat het verliezen van die balans met mensen doet. Ik wil dat voor mezelf behouden en als ik in de toekomst in een managementrol zit, hoop ik die manier van leven door te geven.’